Tiran
TİKA yetkililerinden tahsil edilen bilgiye göre, restorasyonu Mart 2018'de başlayan, Arnavutluk'un başkenti Tiran'ın sembolü konumundaki Ethem Bey Camisinin açılışı yarın Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Arnavutluk Başbakanı Edi Rama çeşidinden gerçekleştirilecek.
TİKA'dan meydana getirilen açıklamada, Tiran Program Koordinasyon Ofisinin Arnavutluk'taki faaliyetlerine 1996'da başladığı hatırlatılarak, ülkenin sosyoekonomik yerine dönüşüp kalkınmasına müteveccih kurumsal altyapısının baştan inşası, yönetsel kapasitesinin geliştirilmesi, istihsal sektörlerinin güçlendirilmesi ve istihdam kapasitesinin artırılması, esenlik ve terbiye sektörlerinin geliştirilmesi, eş zamanı ve kültürel mirasın korunması ve turizmin canlandırılması gibi 1996-2022 yıllarında 546 projeyi yaşama geçirdiği aktarıldı.
Kurumun 2004'ten itibaren Arnavutluk’taki plan ve faaliyetlerinin artarak bitmeme etmiş olduğu tamlanan açıklamada, bugüne denli esenlik sektöründe şifahane ve esenlik ocağı tadilatından tıbbi çözümleme laboratuvarlarının kurulmasına ve tesisat desteği sağlanmasına denli 52 proje, toplumsal ve kültürel teşrikimesai ile yönetsel ve sivil polis polis altyapıların geliştirilmesi sahalarında da 302 plan gerçekleştirildiği vurgulandı.
Açıklamada, Arnavutluk’ta terbiye bölgesine verdiği hususi önemle okulların inşaatı, bulunan kreşlerin, okulların ve mektepli yurtlarının şümullü tadilatı ile fen altyapıyı ve meslek mobilyasını havi donanımlarının sağlanmasına müteveccih planlar yürütüldüğüne ayraç edilen açıklamada, "Bu kapsamda dünya genelinde bugüne sincap hep 124 terbiye projesi yaşama geçirilmiştir." ifadesine arazi verildi.
Ortak zamanı ve kültürel mirasın korunarak doğacak nesillere aktarılması gibi 2014-2015 yıllarında Akçahisar (Kruja) Murad Bey Camisi, Preza Kale Camisi, Elbasan Nazire Camisi, Korça İlyas Bey Camisi ve Berat Kurşunlu Camisi’nin restorasyonlarının yapıldığı kaydedilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
"2017-2018 yıllarında ise Ergiri (Gjirokastra) Kalesi Saat Kulesi ile Kavalye (Kavaja) Saat Kulesi restorasyonu gerçekleştirilmiştir. 2020 senesinde Gjirokastra Pazar Camisi, 2021 senesinde Berat Bekarlar Camisi, Berat Hünkar Camisi, Halveti Tekkesi ve Tiran Ethem Bey Camisi’nin restorasyonları ile baş başa bugüne denli toplamda 9 zamanı caminin restorasyonunu tamamlamıştır."
Kovid-19 salgınının geçmiş devrinde TİKA yerine ülkeye esenlik dalında acele dayanak noktası ulaştırılmış olduğu vurgulanan açıklamada, gıdaya erişim, besin güvenliği, asliye besin ihtiyaçının karşılanması, nafaka zirai üretimin desteklenmesi ve ekincilik sektöründeki işsizliğin azaltılması düşüncesince rustik bölgelerde canlı kişilerin gereksinimlerini karşılayabilmeleri düşüncesince basma ve ekecek desteği sağlandığı, bu desteklerle baş başa TİKA'nın ekincilik dalında 34 projeyi yaşama geçirdiğinin ve başka planlar üstünde de çalışıldığının altı çizildi.
Açıklamada, "Ethem Bey Camisi, dü ülkenin hukuk ve uhuvvet nişanesi yerine hâlâ birçok seneler Tiran’da parlamaya bitmeme edecek." değerlendirmesinde bulunuldu.
Ethem Bey Camisi
Başkent Tiran’da Osmanlı devrinde mensur edilen sekiz iri camiden günümüze berk yerine ulaşabilen hissedar tane cami bulunan Ethem Bey Camisi, Hicri 1208 (1793-1794) senesinde Molla Bey çeşidinden yaptırılmaya başlandı. Molla Bey’in ölümü üstüne cami oğlu Ethem Bey çeşidinden Hicri 1238 (1822-1823) senesinde tamamlandı.
Mimarisi itibarıyla Osmanlı devri Türk bina sanatı usullerine makul bulunan eser, ister harim mekanını gerekse sonuç topluluk mahallini şamil tür işi mülevven bezemeler ve resimlerle Balkanlar’da aşırı yayılmış hissedar zanaat anlayışına sahip.
İki ülkenin eş zamanı ve kültürü açısından ehemmiyetli hissedar yere malik bulunan Ethem Bey Camisi’nin korunarak doğacak nesillere aktarılması düşüncesince Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatlarıyla TİKA çeşidinden 2018'de şümullü hissedar yenileme emek vermesi başlatıldı, icraat 2021'de tamamlandı.