Washington
Avrupa'nın "tahıl ambarı" namına tanıdık Ukrayna'nın Rusya tarafından saldırıya uğraması, buğday fiyatlarını 14 senenin en efdal seviyesine çıkarırken, ekmek, makarna ve bisküvi kabilinden mamüllerin fiyatını çoğaltması bekleniyor.
Rusya'nın Ukrayna'ya askeri müdahalesiyle zirai emtia fiyatlarındaki yükseliş ivme kazanırken, kalan fiyatlar global besin enflasyonu düşüncesince üst taraflı riziko oluşturuyor.
Dünya buğday ihracatında önemli ortak role erbap Rusya ve Ukrayna arasındaki gerilim, buğday arzının negatif etkilenebileceğine, fiyatlardaki üst taraflı baskının sürebileceğine ve bu devletlerin buğday ihracatının tevakkuf noktasına gelebileceğine ilişikli endişeleri artıyor.
Azak Denizi ve Karadeniz'deki nice limanın mestur olması, sigorta yapılamaması, taşımalık maliyetlerinin efdal olması ve birtakım gemilerin harp sahasına müteveccih rotaları kullanmayı yeğleme etmemesi problemi henüz da ağırlaştırıyor.
Buğdayın fiyatı zamanı seviyelere ulaşırken, ayçiçek antagonist ve soya fasulyesi fasulyesi fasulyesinde de yokluk riskinin bulunmuş yer aldığı belirtiliyor.
Gübre tutarları ise artmaya bitmeme ederken, yaşanmış bulunan sonuç gelişmeler ekincilik piyasasının gerçek tedarikçi devletler bulunan Rusya ve Ukrayna'ya ne denli yayımcı bulunduğunu gösteriyor.
14 senenin zirvesindeki buğday fiyatlarının ekmeğin maliyetini çoğaltması bekleniyor
Batılı devletlerin Rusya'ya müteveccih kaba iktisadi yaptırımlarına karşın Ukrayna'da harp bitmeme ederken, global arza bağlı endişelerin artmasıyla buğday fiyatlarının 14 senenin zirvesine eriştiği dikkati çekiyor.
Chicago Borsasında (CBOT) buğday tutarları ölçek başına 4 Mart'ta 12,09 dolarla 2008'den buyana en efdal seviyesini gördü. Böylece en esas besin maddelerinden bir tanesi bulunan buğday tutarları hafta süresince yüzdelik 40'tan ortak tomar çoğalma gösterdi.
Uzmanlar, gücük ay ve mart 2008'deki çelimsiz sürekli artışlar dışında, buğdayın çağdaş tarihte çağ yer aldığı için henüz fiyatlı olmadığını belirtiyor. Buğday fiyatının nerede şahika yapacağını kestirim buyurmak zorlaşırken, 2008'de kaydedilen 13,17 dolarlık zirveyi geçmesinin baş döndürücü andıran olduğuna değişmez gözüyle bakılıyor.
Bu yükselişin halihazırda efdal seyreden global besin fiyatlarını henüz da negatif etkilemesi öngörülürken, un ve oyun üretiminde makbul buğday fiyatlarındaki artışın ekmek, makarna ve bisküvi kabilinden mamüllerin fiyatını da çoğaltması bekleniyor.
- Ukrayna ve Rusya evren pazarının ehemmiyetli buğday üreticileri
Yaklaşık yüzdelik 70'i velut topraklarla ciltli bulunan Ukrayna'nın 32 milyon hektarlık ekilebilir araziye erbap yer aldığı belirtiliyor. Bu nicelik hepsi Avrupa Birliği'ndeki (AB) ekilebilir arazinin 3'te 1'ine karşılama ediyor.
Son 20 yılda Ukrayna tarımı yükseliş yaşarken, çağ ülkenin dünyanın en iri 10 hububat ihracatçısından bir tanesi yer aldığı kaydediliyor.
Rusya ve Ukrayna, evren buğdayının kısaca yüzdelik 14'ünü üretiyor ve bu nicelik global buğday ihracatının az henüz 3'te 1'ini oluşturuyor.
İki ülkenin global buğday ihracatındaki mecmu paylarının 2019'da yüzdelik 25 düzeyinde yer aldığı kayıtlarda arazi alıyor.
Dünyanın en iri buğday ihracatçısı Rusya'nın 2019'da global buğday ihracatındaki oranı kısaca yüzdelik 18 düzeyinde bulunuyor. Yüzyıllardır ehemmiyetli ortak buğday üreticisi konumunda bulunan ve Avrupa'nın "ekmek sepeti" namına da isimlendirilen Ukrayna ise dünyanın en iri 5'inci buğday ihracatçısı namına ön plana çıkıyor.
Buğday fiyatlarındaki çoğalma et ürünlerinin fiyatlarını da yıldırma ediyor
Rusya-Ukrayna savaşıyla himmet elde eden buğday fiyatlarındaki artışın başta Asya ve Afrika'da buğday ithal fail devletler düşüncesince maliyeti artıracağı ve sonuçlarının ağırbaşlı olabileceği kestirim ediliyor.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, 2020'de Lübnan'da tüketilen hepsi buğdayın kısaca yüzdelik 50'si, Yemen'de yüzdelik 22'si ve Libya'da yüzdelik 43'ü Ukrayna'dan ithal ediliyor.
Savaşın etkisiyle erke fiyatlarındaki yükseliş, basma fiyatlarındaki artışla baş başa besin fiyatlarındaki yükselişi destekliyor.
Çatışmaların etkisiyle bozma edilen yöntemler kabilinden ulaşımda yaşanmış bulunan zorlukların ve mütenakıs üretimin, olası ortak "buğday kıtlığı" endişesini de yanında getirmesi bekleniyor.
Uzmanlar, global buğday arzının yüzdelik 35'inin efsanevi yemi düşüncesince kullanıldığına ayraç ederken, bu halden et ve gayrı hayvanca mamüllerin fiyatlarının da dokunca görebileceğine dikkati çekiyor.
Halihazırda erke kriziyle uğraş fail AB'nin savaşla baş başa besin arzında başağrısı yaşaması beklemezken, fiyatların artmasına değişmez gözüyle bakılıyor.
"Fiyatlardaki yükselişin sonu görünmüyor"
Commerzbank Kıdemli Emtia Analisti Carsten Fritsch, buğday fiyatının hafta kökeninden buyana kısaca yüzdelik 40 arttığını belirtti.
Fritsch, "Yükselişin sonu görünmüyor zira evren buğday ihracatının yüzdelik 30'u Ukrayna'daki harp dolayısıyla global pazarda kesildi." değerlendirmesinde bulundu.
Ukrayna'nın hafta başlangıcında Karadeniz limanlarını Rus saldırısının sonuna denli mestur tutacağını anımsatan Fritsch, Ukrayna'dan çokluk kanalıyla buğday sevkiyatının yapılamayacağını aktardı.
Fritsch, Rusya'nın da buğday ihraç etmekte zorlanmasının olası olduğunu, tek geminin bunalım sahasına gitmeye hevesli olamayacağını kaydetti.
Devam fail harp bu yılki mahsulün ekimini de zorlaştırabilir
Sigorta şirketlerinin bunu istikbal kılmak düşüncesince ehemmiyetli seviyede henüz efdal primler istem edeceğine dikkati çekici Fritsch, taşımalık şirketlerinin Rusya'dan yahut Rusya'ya meydana getirilen teslimatlar düşüncesince ısmarlama benimseme etmediğini belirtti. Fritsch, "Her vaziyette elden elden tek müşteri şu anda Rusya'dan buğday ısmarlama etmeye hevesli değil." ifadesini kullandı.
Yüksek fiyatların talebi frenlemeye başladığına ilişikli semboller olduğuna dikkati çekici Fritsch, ilginin olabilir bulunan değme yerde seçenek hububat türlerine kaymasının beklenen bulunduğunu belirtti.
Fritsch, bundan dolayı darı fiyatlarının da sonuç günlerde ehemmiyetli seviyede arttığına ayraç ederek, mısırın hafta kökeninden buyana yüzdelik 20'lik bedel kazandığını bildirdi.
Mısırın da Ukrayna'daki savaştan etkilendiğini tamlayan Fritsch, evren darı ihracatının az henüz 5'te 1'inin Karadeniz sahasından geldiğini, Ukrayna'nın dünyanın en iri darı ihracatçılarından bir tanesi bulunduğunu anlatım etti.
Fritsch, bitmeme fail savaşın bu yılki mahsulün ekilmesini de zorlaştırabileceğini dile getirdi.