Ankara
AA muhabirinin TİGEM'den edinmiş bulunduğu bilgilere göre, Türkiye'de safkan Arap atı yetiştiriciliği şişman miktarda büyüklük haralarında yapılıyor.
Osmanlı'nın kuruluşundan beri atçılık faaliyetleri bitmeme ederken, dakika TİGEM bünyesindeki Eskişehir'deki Anadolu Tarım İşletmesi Müdürlüğünde (TİM), Bursa'daki Karacabey TİM'de ve Malatya'daki Sultansuyu TİM'de safkan Arap atları yetiştiriliyor.
Temmuz ayında bahis konusu 3 işletmede bütün 210 koşu tayı satışından 31 milyon 334 bin liralık dirimlik elde edildi. Tayların satı averajı 149 bin 210 liralık oldu.
Karacabey TİM yetiştirmesi elit taylar 27 Eylül, Sultansuyu yetiştirmesi olanlar 11 Ekim, Anadolu yetiştirmesi olanlar ise 25 Ekim'de İstanbul Veliefendi Hipodromu'nda düzenlenecek müzayedede satışa sunulacak.
Bu işletmelerce satışa çıkartılacak 52 taydan bütün 20 milyon liranın üstünde dirimlik elde edilmesi bekleniyor.
Elit taylar ortada kardeşi faziletli konkur performansı ve kadro edinim başarısı göstermiş olanları bulunması yardımıyla bunların satışından faziletli ürem sağlanacağı öngörülüyor.
Yüksek fiyata satılması muhtemel taylar ortada Attargah, Akatahan, Sürgün Kral, Efsaneat, Atabeyli ve Eraykan da bulunuyor.
"Dünyada en çok Arap atına erbap iklim Türkiye"
TİGEM Genel Müdürü Hasan Gezginç, AA muhabirine, safkan Arap atlarının, bir çok ülkede incelik ve gövde güzelliği zımnında sadece demonstrasyon atı olarak, bazılarında ise demonstrasyon ve koşu gayeli adına yetiştirildiğini anlattı.
TİGEM'in ise bu atları konkur gayeli yetiştirdiğini tamlayan Gezginç, şu detayları paylaştı:
"At yetiştiriciliğinin yapıldığı 3 işletmede salname sayı farkı 360 tay dünyaya gelmektedir. Dünyada tahminî 18 bin maya Arap atı bulunmaktadır. Bu atlardan tahminî 4 bin 200'ü Türkiye'de olup, TİGEM'in erbap bulunduğu at varlığı 1400 baştır. Arap atı yetiştiriciliği dair dünyada en çok Arap atına erbap iklim Türkiye'dir. Türkiye'de en ehemmiyetli müstahsil ise TİGEM'dir. Türkiye'de at ıslahının temeli Arap atı karşı kurulmuş, yetiştiriciliği büyüklük kabilinden önemle ele kırgın bulunmaktadır."
Gezginç, Cumhuriyetin ilanının peşi sıra Mustafa Kemal Atatürk'ün emriyle safkan Arap atı yetiştiriciliği dair alt kurul kurulduğunu anlatım ederek, komisyonun, Lübnan, Suriye ve Irak'a gidip, bu bölgelerden 1932'de 22 başlangıç ve 1936'da ise 119 başlangıç iktisap etmek üzere, seçilen anlaşılan familyalardan safkan Arap atı satın aldığını dile getirdi.
"Yetiştiricilik primi adına tahminî 80 milyon dirimlik devlete kazandırılıyor"
Türkiye'ye getirtilen bu atlarla ülkede Arap atçılığının dirilişinin baştan sağlandığını vurgulayan Gezginç, şunları kaydetti:
"2017'de meydana getirilen araştırmaya uyarınca Türk Soy Kütüğü'ne mukayyet safkan İngiliz ve Arap atı iktisap etmek gibi 42 bin at ile bu sahanın ekonomiye yılda 2,3 bilyon lira, amme ekonomik durumuna de salname 1,2 bilyon liralık ulama sağlamış bulunduğu belirlendi. Raporda 1 atın bilvasıta ve çarpan etkileriyle bu arada 3 insana istihdam yarattığı, 11 ferdin ise geçimini sağlamış bulunduğu belirlendi. Sektörün şu an 65 bini konkur atçılığında iktisap etmek gibi bütün 84 bin insana istihdam, 300 bin insana anlaşma deposu yarattığı ortaya çıktı. Belirtilen rakamlar 2017 verileri olup 2022'de bu rakamın tahminî 5 kıvrım artarak 10 bilyon liranın karşı çıkmış bulunduğu düşünülmektedir. TİGEM at yetiştiriciliğinde 180 insana istihdam yaratarak tahminî 500 ferdin geçimini sağlamakta, yetiştirilen taylardan elde edilmiş satı ve yetiştiricilik primi adına tahminî 80 milyon dirimlik devlete kazandırılmaktadır. Ayrıca satılan taylar, faziletli konkur performansı göstererek toy at sahiplerinin tüketicilere girmesine, bilvasıta adına bu sahanın gelişmesine ve Türkiye ekonomisine ulama sağlamaktadır."