Rize
Rize'nin Ardeşen ilçesinde canlı 58 yaşındaki Süleyman Serin, 17 sene aşçılık yaptı. Bu çağda bölgedeki düğünlerde su kamışı arakçı Serin, Neşet Ertaş'a bulunan saygısı zımnında çocuklarına Neşet ve Ertaş adını koydu.
Yöre kültürünün yaşatılması düşüncesince tulum çalmayı öğrenen Serin, 1992 senesinde Rize'nin Ardeşen ilçesinde tulum atölyesi kurdu.
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Halk Eğitim Merkezleri içerisinde oluşturulan kurslarda tulum yapımı ve tulum aşırma hesabına yetişek sağlayan Serin, bu müddette binin üstünde insana tulum çalmayı, 20 insana tulum yapımını öğretti.
Kültür ve Turizm Bakanlığından tulum yapımı firez sanatçısı ve eli uz belletmen belgesini düzlük Serin, iklim genelinde planlı fuar ve festivallere katılarak sanatını tanıtmayı sürdürüyor.
Serin, Kovid-19 salgını döneminin peşi esna atölyesini, ilçeye ilişkin Dikkaya köyünde namına ilgili serendere taşıdı. Burada imalatına bitmeme fail Serin, alanı ziyarete mevrut misafirlere de tulum çalmayı öğretiyor.
Serin, inatçı derisi ve şimşir kullanarak el işçiliğiyle meydana getirdiği tulumu kestirmece müşterek ayda tamamlarken emlak içinin yanı esna emlak dışına da tulum satıyor.
"Gün geçtikçe kıymeti kalan müşterek enstrüman"
Serin, AA muhabirine, alanda kaynaşmayı sağlayıcı kuma firez mirası tulumun aşırı bedel gördüğünü söyledi.
Geçmişten bugüne bayramlarda, düğünlerde, askere giderken, harbe giderken tulum çalındığını tamlayan Serin, tulum çalmayı bellemek talip insanların önceki ilkin sipsi, çibun üzere kavala andıran üflemeli çalgıları öğrenmesi icap ettiğini anlattı.
Serin, teknolojik gelişmelere karşın tulumun popülaritesini bitmeme ettirdiğini kaydederek, "Gün geçtikçe kıymeti kalan müşterek enstrüman. Son yıllarda turizme de yardımı var. Her mevrut konuğu tulum ile karşılayıp gezdiriyoruz. Onlar düşüncesince de ayrımlı müşterek ezgi. Aynı vakitte mal iktisap cebi bulunan müşterek enstrüman. Deyim yerindeyse bacasız müşterek fabrika." dedi.
Tulumun ana maddesinin penis ve inatçı derisi bulunduğunu aktaran Serin, "Keçi derisini çıkarıyoruz. Bir maaş sepileme devri var. Tüyünü alıp tabaklayıp kurutuyoruz. Daha sonradan deriyi yağlıyoruz. Uzun müşterek etaptan geçiyor. Tulum emeksiz olmuyor, müşterek tulum müşterek maaş müddette çıkıyor. Zor müşterek musiki aleti fakat dobra müşterek tulumu ömrünce hafız var." ifadelerini kullandı.
Serin, etraflıca senelerdir yetişek verdiğini belirterek, "Bölgede 16 tulum ile oynayabilen halk bilimi kadrosu yetiştirdim. Halk Eğitimde tulum aşırma kursları açtım. Bölgede 3-4 defa tulum yarışmaları yaptık. Telefonuma mukayyet binin üstünde uygun benim yetiştirdiğim çoluk çocuk mevcut fakat kusursuz sayısını bilemiyorum." niteleyerek konuştu.
"Tulum dünyanın değme indinde tanınır müşterek ahenk oldu"
Ürettiği tulumları dünyanın müşterek aşırı alanına sattığını anlatım fail Serin, "Tulum dünyanın değme indinde tanınır müşterek ahenk oldu. Özellikle Britanya, Fransa'nın Breton dalında tuluma andıran musiki var. O yerlere ürettiğim tulumlardan sattım. İskoçlara sattım. Yaptığım tulumları Almanya, Yunanistan ve Bulgaristan'a sattım." dedi.
Serin, tulumun esas isminin "Guda" bulunduğunu kaydederek, şunları söyledi:
"Tulumun iptidai adet barbar yapısı bulunan sesi var. Dünyada tek enstrümanda yok. Dünyadaki enstrümanlarda yedi ahenk mevcuttur. Tulum ağız ağıza ilkel, kendine başmaklık müşterek düzeni bulunan çalgı. Kaç salname müşterek musiki bulunduğu bilinmiyor. Bir yandan ticaretini yaparken müşterek yandan da toy nesillere öğretmeye çalışıyorum."
Sosyal medyayla baş başa tulumun popülerliğinin arttığına yer veren Serin, laflarını şöyleki tamamladı:
"Bütün teknolojik gelişmelere karşın araştırma görevlisi tek enstrümana gereksinimi sıfır müşterek çalgı. Sese icap yok, 300-500 insanoğlu bire müşterek anda oynayabilir. Elektronik cihazlar geçişsiz değil. Tek başına hükümdar. Her şeyin elektrosunu yaptılar, tulumun da denediler fakat tulumun özgün sesini vermiyor. Bağlamanın elektrosu İstirahat ediyor fakat tulumun elektroniğini, tulumu muhip insanoğlu dinlemez."
İstanbul'dan Rize'ye tatile mevrut Ahmet Berk Coşkun ise tulumun sesini aşırı sevdiğini ve kendisinin de sipsi ile tulum çalabilmek düşüncesince denemeler yaptığını söyledi.
Başlangıçta ağır bulunduğunu tamlayan Coşkun, "Ustasından öğrenmeye idman işlerimizi kolaylaştırabilir. Yavaş ağır öğrenmeye çalışıyoruz. Nefesimiz kifayetli fakat pus pratiği aşırı önemli. Biz de uygulama hazırlamaya mücahede ediyoruz." niteleyerek konuştu.