Muğla
Tarımda, traktör ve öbür aletlerin kullanımının yaygınlaşmasıyla öküz, at, katır ve merkep denli hayvanların kullanımının azalması, semercilik mesleğine merakı de azalttı.
Bir zamanların flaş zanaatlarından bulunan semercilik çağ rakamları bundan sonradan namevcut denecek derece az bulunan ustaları kabilinden sürdürülüyor.
Yatağan ilçesinde mesleğin son mümessili yerine yayınlanan 50 salname semerci Enver Erkaleli dedesinden, babasından öğrendiği mesleğini keyiflendirmek düşüncesince değme sabahleyin çuvaldızını eline alıyor.
İlerleyen yaşına karşın ekmeğini büyüklerinden öğrendiği zanaatıyla kazanmayı sürdüren Erkaleli yetiştirecek şakirt bulamasa da rustik mahallelerden getirilen işleri yetiştirmeye çalışıyor.
Sipariş maruz semerleri işleme delik nuruyla rengarenk desenlerle de bezeyen Erkaleli gayrisıhhi asırdır ayrımsız sevda ve heyecanla işini yapıyor.
"Bu mesleği yaşatmalıyız"
Mesleğine rağbetin azalmasından şikâyetçi Enver Erkaleli, AA muhabirine, semerciliğin son demini yaşadığını söyledi.
Semerciliğin ata mesleği bulunduğunu ve kesinlikle korunması icap ettiğini tamlayan Erkaleli, "Eskiden binek efsanevi aşırı olurdu. Şimdilerde ise binek hayvanı kalmadı. Arabaların çoğalmasıyla meyve gerekseme duyulmaz oldu. Benim dedem, babam, amcam, kardeşlerim, bütünü semerciydi. Ben mesleği onlardan öğrendim ancak bundan sonradan acemi soy sop bu mesleği öğrenmiyor. Biz 3 karındaş semerciydik. 2'si ölüm etti ve müşterek ego kaldım." ifadesini kullandı.
Geçmişte alanda yayılmış yerine yaman çalı çiftçilerin binek hayvanı beslediğini özetleyen Erkaleli, "İlçemizde 20 zanaatkar semercilik yapıyordu. Tütüncülüğün de azalmasıyla binek hayvanları da azaldı. Semercilik tedricen önemini kaybetti, ustalar da mesleği bıraktı." dedi.
Bir semerin 500-600 liraya para bulunduğunu aktaran Erkaleli tamirini ise tahminî 400 liraya yaptığını kaydetti.
"Yapımı üç çağ sürüyor"
"Zor ve zahmetli" müşterek iş yerine nitelediği semer yapımının üç çağ sürdüğünü tamlayan Erkaleli şöyleki konuştu:
"Semerin ağaçlarını kendimiz çaylardan kerki geliriz. Çınar ağacını biçtiririz. İçindeki keçeyi hususi havale veriyoruz. Sazlarını da Eber Gölü'nün sazlıklarından getirtiyoruz. Malzemeleri bilmek güçlü aşırı zahmetli. Eskiden aşırı geliyordu ancak deminden aşırı bulunmuyor. Bu sebeple acemi semer yapmaktan aşırı onarım işleri yapıyoruz. Eskiden çarşıda dükkanım vardı ancak bundan sonradan kapattım, evimin bahçesinde yapıyorum. Semer ve onarım geçişsiz bulunan gelip beni buluyor. Çünkü Muğla'da benden bambaşka semerci kalmadı. Artık şakirt yetiştiremiyoruz. Şimdiki çoluk çocuk bu işlere tandans etmiyor. Benim zat oğlum güçlü öğrenmedi. Bu sebeple tığ bundan sonradan bu zanaatın son temsilcisiyiz ve sanırım bizlerden sonradan eden olmayacak."
Binek hayvanının sırtına dört dörtlük oturmayan semerlerin hayvanın sırtında yaralar açtığına dikkati çekici Erkaleli, "Semercilik himmet ve edep talip müşterek meslektir. O sebeple yapımına başlayacağınız semer düşüncesince hayvanların beden ölçüsü katılması gerekir." sanarak konuştu.
"Muğla'nın son semercisi"
Enver Erkaleli'nin Muğla'nın son semercisi bulunduğunu aktaran Turgut Mahallesi Muhtarı Selim Bahçeli ise unutulmaya yüz tutmaya başlamış bulunan mesleğin mahallelerinde yaşatılmasından bahtiyar olduklarını dile getirdi.
Bahçeli, "Muğla'nın beraberinde andıran illerden ve ilçelerden aşırı sayıda ad buraya semer almaya yahut semeri onarım ettirmeye geliyor. Enver amcanın mesleğini sürdürmesi düşüncesince tığ de dayanak vermeye çalışıyoruz." dedi.