İstanbul
Uluslararası ticari taşınmazlar müşavirlik firması Cushman & Wakefield araştırmasına göre, İstanbul'da halihazırda A sınıfı ofis arzı 6,5 milyon metrekareye kazanmış durumda. Bu ofislerdeki ara payı yüzdelik 21 düzeyinde bulunuyor. Şu andaki ofis stokunun kısaca 1,4 milyon metrekaresi gereksiz durumda. İnşaatı bitmeme fail ve endamsız müddet içinde inşası tamamlanması muhtemel ofislerin toplamı ise 2,15 milyon metrekare.
Sektör temsilcileri, Kovid-19 dolayısıyla evden çalışmanın artması, maliyetler sayesinde paylaşımlı ofislere doğrulum olması kabilinden nedenlerle İstanbul'daki gereksiz ofislerin ağız ağıza dolmayacağı görüşünü taşıyor.
Salgın sonrası acemi evren düzeninde merkezi ve cıvıl cıvıl ofislerin bundan böyle yerini paylaşımlı ve ıvır zıvır ofislere bırakması beklenirken, Türkiye'de ve dünyada nice ortaklık de evden yahut melez düzentileme düzenine ilkin durumda. Bu firmaların az daha bütünü Kovid-19 salgını ağız ağıza bitse bile bulunan düzentileme sistemlerinin bitmeme edeceğini duyurdu.
Söz konusu gelişmeler karşısında iri ve devasa plazalar ve ofislerin nite dolacağına müteallik acemi tavsiyeler de geliyor. Bu ofislerin konuta dönüştürülebileceğini tamlayan dal temsilcileri, sonunda İstanbul'daki aşiyan arzında yaşanmış bulunan sıkıntıya hal bulunabileceğini düşünüyor.
İnşaatı bitmeme fail ofislerin minimum yarısının gereksiz olması beklenirken, bulunan boşluklarla baş başa metruk ofis stokunun 2,4 milyon metrekare yöresinde olabildiği öngörülüyor.
Sektör temsilcileri, bu ofislerin dönüşümüyle 200 bin nüsha aşiyan arzı olabileceğini, sonunda hem satılık aynı zamanda kiralık aşiyan fiyatlarının düşebileceğini belirtiyor.
"Ofislerin çözümü aşiyan arzına ağır hal olacaktır"
Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Ali Güvenç Kiraz, AA muhabirine meydana getirmiş olduğu açıklamada, İstanbul'da yaşanmış bulunan aşiyan arzındaki sıkıntıya dikkati çekerek, ofislerdeki boşluklara ayraç etti.
Salgın süreci ve sayısal dönemin getirmiş olduğu evden çalışma, paylaşımlı ofis kabilinden yeniliklerin alışılmış ofislere bulunan gereksinimi çabucak azalttığını tamlayan Kiraz, halihazırda bulunan büro ve ofislerde ağır müşterek ara bulunduğunu, acemi meydana getirilen ofislerin ve plazaların az daha müstecir bulamadığını söyledi.
Kiraz, İstanbul'da yapım ve yer maliyetlerinin çabucak arttığını, merkezi yerlerde gereksiz yer bulunamadığını aktararak, laflarını şu halde sürdürdü:
"Ciddi müşterek aşiyan sorunu var. Bir süredir planlar durmuştu. Yeni süregelen gayrimenkullerin geliştirilmesi de 3-4 sene sürebiliyor. İstanbul ve Türkiye baş döndürücü aceleci barhana alıyor. Yabancı yatırımcının da İstanbul'a ağır merakı bulunuyor. Bu gelişmeler bitmeme etmiş olduğu sürece şehirde akıllıca fiyatlı, ayrıca gereksiz aşiyan hatırlamak çetin bir duruma gelecektir. Bahsettiğimiz nedenler dolayısıyla ofislere nazarıitibar değme sabık gündüz azalmaktadır. Paylaşımlı ofisler alışılmış ofislere uyarınca maliyetleri minimum nısıf yarıya azaltmaktadır. Ofis konusu bizde müşterek hayalet namına yayınlandı fakat bu hayalin gerçek karşılığı bundan böyle evren gerçekleriyle uyuşmuyor. Burada ofislerin dönüşümü ağır hal olabilir."
"Hukuki organizasyon sonrası 200 bin arzla satılık ve kiralık konutta fiyatlar geriler"
Ali Güvenç Kiraz, halihazırda bulunan ofislerin 1,4 milyon metrekaresinin gereksiz olduğunu, inşaatı bitmeme fail 2,15 milyon metrekare ofisin kısaca 1 milyon metrekaresinin gereksiz kalmasının beklendiğini bildirdi.
Kiraz, "Yani 2,4 milyon metrekare gereksiz ofis stoku olacak. Bu ofislerin 80 metrekarelik dairelere dönüşmesi yerinde 300 bin aşiyan çıkıyor. 3'te birinin kuma kullanma sahalarına gittiği düşünüldüğünde 200 bin aşiyan arzı sağlanır ki bu da İstanbul'un bu alandaki ihtiyacına ağır müşterek çare olur. Satılık ve kiralık konutta fiyatlar geriler." diyerek konuştu.
Şu anda büro ve ofislerde KDV'nin yüzdelik 18 namına uygulandığını, elektrik, su, katıksız taş yağı lambası lambası ve taşınmazlar vergisinin ticari tarifeye yayıncı bulunduğunu tamlayan Kiraz, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Bu ofislerin konuta dönüştürülmesi ilişkin hukuki, vergisel ve yönetimsel müşterek düzentileme yapılmalı ve organizasyon yaşama geçirilmeli. Ofisler ağır gerekseme bulunan mektepli yurdu, buğulanmış ihtimam evleri kabilinden içtimai gayeli dönüştürülebilir. Burada geliştiricilere; Tapu Kanunu, Kat Mülkiyeti Kanunu, bayındırlık Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu, Emlak Vergisi Kanunu kabilinden alanlara kimi ek tensikat konularak dayanak sağlanabilir. 5-10 sene sonraları ofis çöplüğünü kullanmak istemiyorsak bu tahavvül sağlanmalıdır."
"Bu konudaki organizasyon yaraya kemiksiz müşterek halde çare olacaktır"
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa da İstanbul'da satılık ve kiralık aşiyan fiyatlarında ağır artım yaşandığını, bu mevzuda çabucak harekete geçilmesi icap ettiğini söyledi.
Daha ilkin kamuya ilgili ruhsuz binalara muvakkat ev izni verilebileceğine müteallik hal önerisi getirdiklerini hatırlatan Aşa, "Halihazırda talebin değme sabık gündüz azaldığı ofislerin konuta dönüşümü düşüncesince müstelzim düzenlemelerin yapılması tüketicilere iri getirileri olacaktır. Özellikle ofis yoğunluğunun bulunmuş olduğu yerlerde fiyatlar şehir averajının üzerinde. Dönüşüm izni verilmesi ve organizasyon yapılması fiyatlarda ağır müşterek azalış sağlayacak, bu alandaki ihtiyaca kemiksiz müşterek halde çare olacaktır." diyerek konuştu.
"Sektörü ağır manada hareketlendirecektir"
Coldwell Banker Türkiye Ülke Başkanı Gökhan Taş ise dövizde yaşanmış bulunan çabukluk ve daima kalan maliyetler sayesinde aşiyan üreticilerinin acemi planlara start noktasında aceleci akıntı edemediğini söyledi.
İstanbul'da aşiyan arzında emektar hareketliliğin olmadığını tamlayan Taş, şunları kaydetti:
"Öte yandan, büro ve ofislerde yüzdelik 20'nin üstünde müşterek ara var. Buraların home office'ye dönüşmesi ve metrekarelerinin küçülmesi pazarda ağır manada cıvıltı oluşturacaktır. Ayrıca, sunma azlığı sayesinde şişen tutarları da rahatlatacaktır. Yeni arzların oluşmaması sektörde bölümsel müşterek sakinlik oluşturursa bu 200'ün üstünde ast sahası de aksi etkiler. Dolayısıyla gereksiz eskimiş ofis stokunda bu çeşit müşterek dönüşümle oluşturulacak cıvıltı emniyet faizlerini azaltmak kabilinden müşterek yardım sunacaktır sektöre."