Fiyatlarıyla el yakıcı garip kehribar tespihler, 30 ila 70 bin lira ortada satılıyor. 99'luk tespihlere nazaran 33'lük tespihler elan aşırı revaçta. Tespih yapılan boncukların müşterek tanesinin fiyatı 2 bin lirayı buluyor. Ancak nihaî tutarları bu işten anlayanlar ve düzen bağı pazarlıklar belirliyor. Bursa'daki dükkânında 35 senedir tespih satan Süleyman Bozkurt'un koleksiyonunda gelişigüzel çeşitli el inşası tespih bulunuyor. En müşterek tomar ilgi görenler ise garip kehribar tespihler. Kehribarın en kocaman özelliği, stresi giderip ruhu dinlendirmesi. Ruh sağlığına dobra geldiğine inanılan "sıkma" ve "damla" kehribar tespihleri nice koca asırlardır elinden düşürmüyor.
Kıymetini bilmeyenler dedelerinden küsurat tespihleri elinden çıkarıyor
Osmanlı zamanında de, çağımızda de kehribar tespihlerin kocaman ilgi gördüğünü özetleyen Süleyman Bozkurt, "Elimde görmüş olduğunuz bu ürün, Osmanlı döneminden kalma 100-120 yıllık kehribar müşterek tespih. Adı Osmanlı kehribar tespihi adına geçiyor. Bu tespihler bizlere mirasçılardan geliyor. Yani bireyin dedesinden kalmış. Tespihten anlamış olmayan eşhas bunları bizlere getirip satıyor. Biz de bunları alıp değerlendiriyoruz. Meraklılarını bulup emektar eserlerin bulunmayan olmasını önlemiş oluyoruz. Eskiden de bu işin meraklıları vardı, deminden de var" dedi.
İşçiliğine uyarınca fiyatı artıyor
Milyonlarca yılda oluşan kehribar tespihlerin giranbaha bulunduğunu kaydeden Süleyman Bozkurt, "İşçiliğine uyarınca fiyatı artıyor. Tespihi şöhretli adlı sanlı bir tanesi kullanınca da fiyatı artıyor. Bu elimdeki tespihin fiyatı ise 70 bin lira. Elimdeki ikinci tespih ise 60 yıllık. Fiyatı 30 bin lira. Bu aha fiyatı belirleyen isim müşteri ve satıcıdır. Bu işten doğrusu anlayan ahlaksız insanoğlu tutarları belirliyor'' diyerek konuştu.
Kehribar tespihlerin istihsal evresini da özetleyen Süleyman Bozkurt, "Çam ağacının reçinesi, binlerce yıl yer altında kalmış şekilde fosilleşiyor. Daha sonraları parçalar fosilleştikten sonraları tornada tespihe yahut ayrıksı objeye dönüştürülüyor. Üretim etabı bu biçimde oluyor. Bu bin yıllık müşterek kültür'' diyerek bilim verdi.
Yaralı ağacın reçinesi 30 milyon yılda fosilleşiyor
Kehribarın anne maddesi reçinedir. İki türü bulunuyor. Damla kehribar (amber), şet kehribara da (bagalite amber) deniyor. Halk ortada ise en aşırı geçer ifade acı kehribardır. Osmanlı şet kehribar, cidar kehribar kabil adları de var. Damla kehribar; kayın, ardıç ve çam kabil kocaman gövdeli ağaçların çıban aldığında veya kırıldığında kendini ıslah etmek düşüncesince salgıladığı sıvının, doğrusu reçinenin toprağa karışması ile üstünden 25 -30 milyon yıl geçmesinden sonraları fosil olmasıdır. Bu fosil bulunan ahcar çağımızda topraktan, bataklıktan, denizden çıkarılıyor. Topraktan hafriyat yapılarak da kömür kabil çıkarılıyor. Ayrıca araştırma vurulup su basılarak çıkarılıyor.
İçinde böceğin fosilleştiği kehribarlara "damla" deniyor
Kehribarın hesabına yapışan ispati ve haşerat ağaç sakızı çeşidinden hapsediliyor. Bu, kehribarların içerisindeki canlının taşlaşmasına ve ispati taşıllı sekte kehribarın oluşmasına etmen oluyor. Fosilli kehribar elan makbul. Ayrıca kehribarın toprağa dökülmesi kararı nebat ve yer karışımı ile yer fosilli, varak fosilli, kehribarlar da kurulma ediyor. Dünya üstünde sekte kehribat Rusya, Litvanya, Ukrayna, Kaliningrad, Doğu Almanya, Baltık denizi kabil devletlerde çıkıyor. Mavi kehribar ise volkanik küller tazammun ediyor.Ahmet Melih Şensöz