Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İtalya'nın başkenti Roma'da planlı 8. Akdeniz Diyaloğu Forumu'na katıldı. Çavuşoğlu, 8. Akdeniz Diyaloğu Forumu'nun hususi Diyalog oturumunda meydana getirdiği konuşmada ülkeler ortada emniyet eksikliği bulunduğunu söyleyerek, "Yeni ortak arsıulusal sistemin doğuşuna kanıt oluyoruz. Aslında rastgele ortak etapta dünkü ortak buhran yaşandığında dünkü ortak meslek olması gerekmiyor fakat bugün ortak problemimiz var ve bulunan sistemin reforma yayımcı tutulması lazım. İşte bundan dolayı de hakkıyla ehemmiyetli birtakım zorluklarla erinç karşıyayız. Krizlerle uğraş etmeye çalışıyoruz. Şu anda çabucak ortak tomar kuvvet merkezi var ve esasen birbiriyle rakiplik fail gündemler var. mesela uygulayım bilimi yeteri kadar gelişti. Bu da dünyanın besin ihtiyaçlarının karşılanabileceği anlamına geliyor. Ancak gene de besin güvenliği ehemmiyetli ortak dava olmaya bitmeme ediyor. Çünkü ortak yandan da ortak kullanılmamış toplamda ortak mantaliteyle erinç karşıyayız. İşte bundan dolayı de hava değişikliğinden, erke güvensizliğine nice ayrımlı krizle erinç karşıyayız. Ve göz boncuğu memleket ortak tane başına dört başı mamur bu engellerle uğraş edemez. İşte bu manada çelimli ortak düzene ihtiyacımız var. Yine de en ehemmiyetli mevzunun esasen ülkeler ortada emniyet eksikliği bulunduğunu anlatmak mümkün. Biz erkek oyuncular ortada ortak emniyet eksikliği yaşıyoruz. Buraya AGİT'in Bakanlar Konseyi toplantısından geldim. Oradaki esas temalardan ortak tanesi de emniyet ve mütenakıs güvendi. Aslında AGİT'in kendisi muhtemelen ortak etapta Avrupa güvenliğin garantörüydü. Ama şu anda kendisi de ortak varoluşsal krizle erinç karşıya. Ve global ortak emniyet açıklığını yaşıyor. Tabii ki hakeza ortak buhran ortamı içinde global güvende azalıyor. Bu emniyet eksikliğinin çözümünün kılıç global manada yönetişimden geçtiğine inanıyoruz ve elbette ki diyalog ve diplomatlık bunun düşüncesince sonuç aşama önemli" ifadelerini kullandı.
"Rusya arasındaki müzakereleri muktedir olgunlaşmak aşırı önemli"
Türkiye ve İtalya'nın ehemmiyetli sorumlulukları bulunduğunu tamlayan Bakan Çavuşoğlu, "Türkiye ve İtalya kabilinden ülkeler esasen rastgele ortak dü tarafı da ayrımlı çatışmalarda ortak araya getirebiliyoruz, onlarla görüşebiliyoruz. Çünkü hâlâ yararcı ortak ayn açımız var. İdeolojik birtakım çatışmalara hatasız bu ayn açısıyla cereyan edebiliyoruz. İşte bundan dolayı Türkiye'nin ak ve güvenilebilir ortak aralık dedektör şekilde görevi ehemmiyetli neticeleri baş başa getirdi. İstanbul Tahıl Anlaşması, Ukrayna, Rusya ortada harp esirlerinin değişim yapmak ve bire ortak sürede arsıulusal enerjisi ajansı ve Ukrayna arasında, Rusya arasındaki müzakereleri muktedir olgunlaşmak aşırı önemli. Yeni sistemi diyalogla gerçekleştirebileceğimize inanıyorum ve bunun da gerekseme duyduğumuz ortak obje olduğuna inanıyorum. Ancak dünkü ortak meslek oluşturabilmek düşüncesince de elbette ki diyaloğu kurmamız geçişsiz ve bizim ortak tane ulaşacağımızı teşrikimesai yöntemi de budur. Çatışmanın başından beri Türkiye ehemmiyetli ve prensipli ortak vakfe sergiledi. Ve burada kılıç bu mücadelesi başından itibaren reddettik. Ve elbette ki Ukrayna'ya desteğimizi sunduk. Ukrayna bizim bu konudaki desteğimizi ölçüm ediyor ve kılıç bu ilhakla ait referandumu banko benimseme etmiyoruz. Bunun gayrikanuni bulunduğunu düşünüyoruz. Kırım'ın ilhakı da gene bire ortak şekilde. Rusya'nın harp gemilerinin boğazdan geçişine müsaade vermiyoruz ve gene bire ortak biçimde göz boncuğu askeri uçağın uçuşuna da müsaade vermiyoruz. Bu gayrikanuni fiilleri halk gayrı müttefiklerimizle ve arsıulusal toplumla baş başa kınamaya bitmeme ediyoruz" dedi.
"Bazı garplı müttefiklerimizi kandırma etmemiz gerekiyor"
Rusya- Ukrayna savaşını sonlandırmanın emeksiz olmadığını tamlayan Çavuşoğlu, "Tahıl anlaşması ve gayrı girişimler ve gayrı emniyet artırıcı önlemler mücadelesi sonlandırır mı? Savaşı sonlandırmak esasen emeksiz değil. Çünkü aşırı hâlâ komplike. Aslında önceden onları Antalya'da Dışişleri Bakanlarını ortak araya getirdiğimizde az buçuk hâlâ kolaydı. Özellikle de İstanbul'da Mart böylece görüştüklerinde az buçuk hâlâ ılımlıydı ortam. Tabii ki rastgele ortak obje üzerine anlaşmamışlardı. Öncelikle elbette ki liderlerinden talimatlarını almaları gerekiyordu. Ancak mütalaa ettikleri şeyler az buçuk hâlâ basitti o etapta demincek az buçuk hâlâ karmakarışık duruma geldi. Yeni gerçekler var. Ve Rusya burada elbette ki dünkü gerçeklerle, dünkü adımlar atabileceklerini tabir ediyor. Bu dünkü gerçekler Ukrayna çeşidinden benimseme edilir mi? Tabii ki hayır. Ve nice ayrımlı oyuncu var Batı'da da. Bu manada hakkıyla Bazı garplı müttefiklerimizi de kandırma etmemiz gerekiyor niteleyerek düşünüyorum. Şu anda Ukrayna karada ilerliyor. birtakım memleketlerini art alıyor. Ama Rusya bunun karşılığında maksatlı şekilde da çırçıplak altyapıları gaye alıyor. Yani sahn esasen Ukraynalılar düşüncesince hâlâ mütekait duruma geldi ve çoğumuz düşüncesince de az buçuk hâlâ mütekait duruma geldiğini söyleyebiliriz. İlkbahar öncesinde sanırım aşırı hâlâ net ortak safiha olacak. Bir mütareke mi aksi taktirde ortak mütalaa mi olacak buna mı art dönülecek? Türkiye şekilde çalışmalarımıza bitmeme edeceğiz" halinde konuştu.
"Türkiye Avrupa güvenliğine iri ulama sağlıyor"
Türkiye'nin Avrupa güvenliğine katkıda bulunduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, "Türkiye Avrupa güvenliğine iri ortak ulama sağlıyor. Avrupa'nın sınırı Yunanistan ile başlamıyor güneyde. Daha degaje anlamıyla Avrupa dediğimiz devir Rusya, Ermenistan, Azerbaycan ayrıca Kazakistan coğrafyasının ortak bölümü caba Avrupa'da ve güneyde Avrupa'nın ve NATO'nun sınırları Türkiye sınırlarında başlıyor. Dolayısıyla terörizmle uğraş açısından bakılınca Türkiye en ehemmiyetli aktör. Biz şu etapta DAEŞ ile çalışkan ortak bütünle uğraş fail ortak tane NATO müttefikiyiz ve dört bin iptidai sebepten dolayı ortak tomar DAEŞ'li teröristi elenmiş ettik. Ve elbette ki nice ülkenin katılmış bulunduğu ortak operasyonda ehemmiyetli ortak aktördük. Ve sanırım 125'ten ortak tomar ülkeden mevrut ecnebi yıldırıcı savaşçıyla da uğraş ettik bu anlamda. NATO'da kılıç en ehemmiyetli katkıyı sağlayıcı taraflardan biriyiz bu anlamda. Küresel keseye baktığımızda da yukarı sıralardayız. NATO rastgele ortak devir Türkiye'nin rolünü çabalarını ve katkılarını ölçüm ediyor. Ancak bire ortak şeyi Avrupa Birliği düşüncesince söyleyemem. Avrupa Birliği gerekseme duyduklarında, ortak muhacir krizi olduğunda, hicret krizi olduğunda bizimle iletişime geçiyor. Bu elbette ki ortak apayrı global dava ve amma velakin uğraş etmeliyiz. Ve bu dava artıyor. Özellikle de yerinden edilmiş şahısların sayısı, göçmenlerin sayısı Covid-19 salgını öncesinde 70 milyondu. Şimdi 100 milyondan ortak tomar ha sayıları. Dolayısıyla bu göz boncuğu devir ortadan kalkmayacak. Ne derseniz deyin namına en ehemmiyetli engellerden ortak tanesi olacak ve bizimle teşrikimesai gerçekleştirmek gereksinimi duyduklarında bizimle temasa geçiyorlar. Ukrayna konusundaysa ki kılıç en çalışan destekçilerinden biriyiz Ukrayna'nın. Burada dünkü ortak AB misyonu var. Ukrayna kuvvetlerinde oryantasyon gözetiminde ve Avrupa Birliği bizimle rastgele ortak biçimde bu mevzuyu mütalaa etmedi" dedi.
"AB düzenlilik mekanizmalarında bizi dışlamaya çalışıyor"
Avrupa Birliği'nin Türkiye'yi dışladığını kail Bakan Çavuşoğlu, "AB ve NATO arasındaki anlaşmalara baktığımızda Avrupa Birliği'nin bunu yapması lazım. Avrupa Birliği dört başı mamur bu düzenlilik mekanizmalarından Avrupa ve Avrupa Birliği düzenlilik mekanizmalarında bizi dışlamaya çalışıyor. Bize gereksinimler olduğunda bizimle temasa geçiyorlar. Ama şu etapta hemen Avrupa devletleri değil, dünyanın halk Türkiye'nin rolünü bundan sonradan tanımlıyor. On sene önceki Avrupa Birliği bizim ilişkilerimizi sorguluyordu. Dünyanın art kalanıyla ilişkilerimizi sorguluyorlardı ve ortak cızık kayması varmı aut politikada niteleyerek düşünüyorlardı. Şu anda rastgele ortak dü tarafla denk ortak halde görüşebilen ortak tane NATO müttefiki biziz. Dolayısıyla bizim ilişkilerimizi dengelememiz lazım. Avrupa Batı ve dünyanın gayrı kısımlarıyla ilişkilerimizi nasıl dengelememiz gerekiyor ve bunları birbirinin alternatifi şekilde görmememiz gerekiyor. Tam şekilde yaptığımız esasen bu. Ve kılıç burada oynadığımız rolün sonuç aşama ehemmiyetli olduğuna inanıyoruz ve hemen bizim bölgemiz düşüncesince değil, dünyanın halk düşüncesince ve ilkin de hububat anlaşması, basma anlaşması kabilinden ayrımlı mevzularda bizim efor gider ettiğimiz halk bölgelerde aşırı da ehemmiyetli ortak gösteriş oynadığımızı tabir kılmak istiyorum" ifadelerini kullandı.
"İsrail ile ilişkileri normalleştirmenin Filistin davasına ortak ihanet bulunduğunu eyitmek kusur olur"
Ülkeler arasındaki ilişkileri dengelemek kabilinden ortak görevin olmadığını kaydeden Çavuşoğlu, "Mısır'la diplomatik ilişkileri kesmek, ilkin vuruş sonrasında bizim kararımızdı. Biz bunun akıllıcasına yahut kusur bulunduğunu söylemiyoruz. Bu bizim kararımız. Yine bire ortak biçimde İsrail'de dünkü ortak Cumhurbaşkanı ve dünkü ortak hükümet kuruldu. Bundan bilistifade ilişkileri normalleştirmeye başladık. Bu normalleştirmenin Filistin davasına ortak ihanet yahut bunun pahasına bulunduğunu eyitmek kusur olur. Ama bu normalleşme çapraz rastgele ortak dü tarafa da dayanaklık kılmak veriyor. Yani hemen Türkiye ve İsrail ortada değil semt düşüncesince söz gelişi Mısır hem Arap dünyası düşüncesince hem Akdeniz dünyası düşüncesince Müslüman evren düşüncesince Afrika düşüncesince ehemmiyetli ortak memleket çoğumuz düşüncesince önemli. Dolayısıyla bulunan şartları değerlendirdiğimizde bizim bölgemiz ilkin de bu bölgenin dobra ilişkilere gereksinimi var. Türkiye ve Mısır ortada ilgiler kurulmalı. Dolayısıyla bizim bunu muvazene kabilinden rastgele ortak sorunumuz yok. Eğer siz açıksanız, adilseniz, İsrail bizim bu konudaki pozisyonumuzu net ortak halde biliyor. Filistin'le ait konumumuzun değişmeyeceğini biliyorlar. Cumhurbaşkanımız elbette ki Cumhurbaşkanı aradığında hakkıyla sonuç aşama dobra neticeler verdi. İsrail, burada kimsenin ortak atak yapmaması icap ettiğini ve ilkin de ramazanın sonuç on gününde ortak sulh ortamı olmasını destekledi. Diyalog bu manada hepimize yarayışlı oldu. Yani bunu dengelemek kabilinden rastgele ortak endişemiz yok" halinde konuştu.
"Suriyelileri art dönmeye zorlayamayız"
Çavuşoğlu, Suriyeli sığınmacıların ülkelerine art dönmesinin fahri şekilde gerçekleşmesi icap ettiğini vurgulayarak, "Esad, 11 senedir bu mücadelesi bitmeme ettiriyor. Ve bu krizin, bu problemin her insanın üzerine ehemmiyetli tesirleri var. Bir Akdeniz boyutu var elbette ki yandaki devletlerde sığınmacılar var. Yine Lübnan'da da aşırı iri sorunlara defa açıyor bu durum. Güvenlikle ait sorunlar, yıldırıcılık PKK YPG bölmeye çalışıyor ve arazi bütünlüğünü bölmeye çalışıyor. Buradaki elbette ki orta muhalefetle ait şekilde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin de tanıldığı halk dünyanın tanıldığı bu muhalefetle diyet ortada nasıl ilgiler bitmeme ediyor. Bizim bu manada diyetle de hâlâ müspet ortak diyalog kurmamız gerekiyor. Hem anayasal komitesi hem de Astana formatı içindeki toplantılarda bulunmamız gerekiyor. Aynı biçimde diyetle de ortak angajmanı girmemiz gerekli. Çünkü sığınmacıların art dönmesi düşüncesince bunun fahri ortak halde emin ve haysiyetli ortak halde yapılabilmesi düşüncesince bu önemli. Suriyelileri art dönmeye zorlayamayız. Herhangi ortak bası yapamayız. Bunu nasıl fahri olması gerekiyor. Tabii bire ortak sürede kılıç yıldırıcı örgütlerle ait şekilde da mücadelemizi sürdürmeliyiz. Ayrımcılık yapılmaksızın bunu sürdürmemiz lazım. Bu değerlendirmeleri beklenti ediyorum ki diyetle algılar ve ülkede hâlâ temelli ortak sulh kurulabilir. Gerçekçi olmamız lazım" dedi.
"Türkiye şekilde Suriye'de durumun etkilerini uygun yaşıyoruz"
Suriye krizinin etkilerinden bahseden Bakan Çavuşoğlu, "Suriye krizinin ayrımlı boyutlarından bahsettim. Terörizm bu boyutlardan ortak tanesi. Türkiye şekilde kılıç esasen Suriye'deki durumun etkilerini uygun yaşıyoruz. Ancak yıldırıcılık bunlardan en eleştiri ciddiyete eş olanı. PKK YPG PYD. Bunların ortada göz boncuğu ayırt yok. Hepsi bire ortak şey. O örgütün liderliği Kandilden geliyor. Esad'ın o dönemdeki başbakanı bunu doğrusu kanıtlarıyla tabir etti ki kılıç de bunu biliyoruz. Biz bu yıldırı örgütünün Türkiye'ye aracısız Türkiye'nin güvenliğine ortak yıldırma oluşturduğunu biliyoruz. Son dü yılda 2 binden ortak tomar Suriye'den terörizmle ait atak yaşadık ve 500 insan yaşamını kaybetti. Şehitlerimiz var. Ve gene elbette çırçıplak yurttaşlar da hem Türk vatandaşları hem Suriyeli çırçıplak yurttaşlar hayatlarını kaybetti. Burada tertemiz sivilleri öldürdüler ve nice insana bası uyguladılar. Azınlıklara bası uyguladılar. Aslında aşırı enteresan bulunan şu. Oradaki Hristiyan azınlığa ortak bası yapmalarına karşın bunu esasen Hristiyan dostlarımızı tetiklemek ateşlemek düşüncesince söylemiyorum. Ama elbette ki onların orada temsilcileri de var, Avrupa'da da seslerini duyuruyorlar. Diğer azınlıkların okullarını kapatıyorlar bu azınlıklar müdahale kazanmak üzere. Onların çocuklarını öz kadrolarına müdahale ediyorlar. Ancak Batılı dostlarımız Amerika müdahale kazanmak üzere. Onlar gözlerini kapatıyorlar. Çünkü onların ortak ayrılıkçı gündemi var. Ülkeyi bölmeye çalışıyorlar. Türkiye'de değerli olamadılar. Şu an Kuzey Irak'ta aktifler, Suriye'de aktifler bu anlamda. Irak'ta da bire ortak sürede sonuç ortak sene içinde 800'den ortak tomar yıldırı saldırısı yaşadık. 2009 senesinde bu yıldırı örgütlerine erinç ortak operasyona başladık ve hâlâ sonradan Amerika ile ve Rusya ile iptidai güneş içinde ortak anlayışa vardık. Bu teröristleri bizim sınırımızdan 30 kilometre güneye itmeye benimseme ettiler. Ama şu evreye genişliğinde ne Amerika ne Rusya bu taahhüdünü alegori getirmedi. Teröristler hala orada bizlere saldırmaya bitmeme ediyorlar. Dolayısıyla bizim bu operasyonla bitmeme yazar bu sektörü rastgele ortak yıldırıcılık unsurundan temizlememiz gerekiyor. Bu bölgelerin ortak kısmında doğrusu kılıç DEAŞ'tan temizlemiştik. Arındırmıştık ve bölgedeki gayrı yıldırıcı örgütlerden arındırmıştık bu bölgenin ortak tarafını zaten. Ama bire ortak sürede kılıç diyetle de istihbaratçı seviyesinde değini halindeyiz. Çünkü bu yıldırı örgütleri söylediğim kabilinden ayrılıkçı ortak gündeme sahipler" dedi.