Başvuru “geçici önlem” kararı çıkmasını içerirken, Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı Öğr. Gör. Abdülkadir Kaya davaya ilişkin, “Bütün evren reaksiyon gösterdiği düşüncesince ‘savaş faaliyetlerinin askıya alınması' kararı çıkabilir” dedi.

Rusya'nın Ukrayna'ya müteveccih başlatmış bulunduğu harp 11'inci gününe girdi. Çatışma ve danışmalar bitmeme ederken, Ukrayna Dışişleri Bakanlığı Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı'na 26 Şubat 2022 tarihinde Rusya'nın 1948 günlü BM Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'ni ihlal etmiş bulunduğu iddiasıyla başvurdu ve Divan'dan 'acil eğreti önlem” alınmasını istem etti. Divan, eğreti önlemlerin tarafların katılımıyla incelenmesi düşüncesince 7 ve 8 Mart'ta duruşmalar düzenleyeceğini açıkladı.

“Divan, Rusya'dan soykırımın engellenmesi düşüncesince mukteza tedbirleri alınmasını isteyebilir”

‘Geçici önlem' kararının çıkması gibi olabilecekleri aktaran Bahçeşehir Üniversitesi Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı Öğr. Gör. Abdülkadir Kaya, “Uluslararası Adalet Divanı Statüsü'nün 41. maddesi mucibince Divan'a şartlar gerektirdiğinde tarafların haklarının korunması düşüncesince eğreti ilaç kabul etme yetkisi tanınmıştır. Taraflar buna adapte olmak zorundadır. Ukrayna başvurusunda ‘Ukrayna halkının haklarının telafi edilmez şekilde dokunca görmesinin, durumun ağırlaşmasının önlenmesi ve Soykırım Antlaşması çerçevesinde probleminin büyümemesi düşüncesince Divan'dan eğreti ilaç alınmasını' istem etmiştir.

Bu talebinde en önce askeri operasyonların askıya katılması kararı verilmesini istemektedir. Divan bu cins ilaç taleplerinde önce adımda davanın esası açısından mezun olup olmadığını, başvuran devletin hakları açısından telafi edilmez ortak riziko bulunduğunu, durumun ivediliği ve istem edilen eğreti ilaç ile korunacak doğruluk ortada bağlanak görmüş bulunduğu hallerde ilaç kararı vermektedir. Uluslararası sözleşmelerle ait başvurulardaki eğreti ilaç taleplerinde Divan'ın umumi tutumuna bakılınca bahis konusu müracaatta Rusya'dan genosit suçunun işlenmesinin önlenmesi düşüncesince tamamı tedbirleri alınmasına karar verebilir.

Ukrayna'nın ilaç namına istediği askeri operasyonların askıya katılması talebi düşüncesince önceleri ortak bilinçlilik bildirmek belkili değildir. Ukrayna'nın 28 Şubat 2022 haset Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne meydana getirdiği müracaatta istediği eğreti önlemlere İnsan Hakları Mahkemesi doğrudan devrisi güneş 1 Mart 2022 haset karar vermiştir. Söz konusu ilaç sonucunda duruşma Rusya hükümetinin sivillere ve sivillerin mallarına karşı, yerleşme bölgeleri, aceleci iane araçları, meslek ve hastaneler, tıbbi yerleşme bölgeleri vb. hücum yapmaktan çekinmesine ortak eğreti ilaç namına karar vermiştir” dedi.

“Bütün evren reaksiyon gösterdiği düşüncesince harp faaliyetlerini durdurun kararı çıkabilir”

Uluslararası Adalet Divanı'nın eğreti ilaç kararının savaşın seyrini ne etkileyeceğine bağlı namına Öğr. Gör. Abdülkadir Kaya şunları söyledi:

“Divan'ın derhal etraflı harp faaliyetlerini durdurun demesi güç gözükmektedir. Çünkü savaşın yasal olup bulunmadığı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi çerçevesinde incelenir. Diğer taraftan Ukrayna'nın başvurusu yalnızca genosit suçları önlenmesi ile ilgilidir. Ancak etraflı evren reaksiyon gösterdiği düşüncesince özellikle, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Ukrayna başvurusu üstünde şişman ortak çabucak verdiği karar Divan'ın benzeri ortak karar vermesini destekleyecek niteliktedir. ”

“Rusya sürekli organ bulunduğu düşüncesince BMGK'den aleyhine karar çıkması belkili görünmüyor”

Abdülkadir Kaya, mahkemenin olası ilaç kararı açıklamasının peşi sıra Rusya'nın yükümlülüğü ve bu kararların bağlayıcılığı dair ise, “Uluslararası Adalet Divanı, eğreti önlemin aleyhine alındığı diyar düşüncesince arsıulusal zorun getirdiğini türlü kararlarında vurgulamıştır. Ancak pratikte bu ilaç kararlarının ait ülkenin raporlar düzenlemesi istenilerek izleme edilmiş bulunduğu görülmektedir. Diğer taraftan Divan, esasa bağlı karar vererek başvuruyu sonlandırdığında, Soykırımın Önlenmesi Sözleşmesi'nin ihlaline ve bazısı önlemlerin ait diyar kabilinden namına getirilmesini isteyebilir.

Esasa bağlı karara uyulmaması durumunda, BM Sözleşmesi'nin 94/2. maddesi gereği başvuran talih BM Güvenlik Konseyi'nden mukteza önlemlerin alınmasını isteyebilir. Ancak Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin karar alabilmesi ilkokul sürekli üyesinin iştirakı ile belkili olmaktadır. Rusya'da sürekli üyelerden biri bulunduğu düşüncesince Güvenlik Konsey'inden aleyhine ortak kararın çıkması belkili görünmemektedir ” gibi konuştu.

Kaya, bulunan gidişat düşüncesince BM içerisinde doğruluk aramanın ve Güvenlik Konseyinin yaptırımlarının sağlanmasının önemini vurguladı.

HABERİ SİTEDEN OKU...