Tunus
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in 25 Temmuz'da almış olduğu " dehşet kararların" arkası esna sabık hafta duyurduğu "ulusal diyalog" açılımı ülkenin birlikte numara ruzname maddesi olurken bahis konusu diyaloğa kimlerin engelleme edileceği de düşkünlük konusu.
Cumhurbaşkanı Said, meydana getirdiği önceki açıklamada "seçim kanunu ve siyasi sistemin" ele alınacağı ulusal diyalog görüşmelerinde iktidardaki siyasi partilerin arazi almayacağı sinyalini verdi.
Said, yaşanmış bulunan siyasi krizden depar belgesi yolu kendisine tanıdık "ulusal diyalog" açılımını duyurduğu önceki açıklamasında, devletin konuşu ve toplumsal hastalıkların çözümü düşüncesince müstelzim iradeye erbap bulunduğunu vurguladı. Ülkede gençlerin de katılacağı öncekilerden farklı, saydam ve içten birlikte "ulusal diyalog" başlatacaklarını kaydeden Said, "halkın parasını araklayan ve vicdanlarını satanların" ise bu açılıma engelleme edilmeyeceğinin altını çizdi.
Tunus Cumhurbaşkanı, 25 Temmuz'da Meclisin çalışmalarını dondurması ve başbakanı azletmesinin arkası esna 22 Eylül'de yetkilerini genişleten toy kararnameler yayımladı. Cumhurbaşkanının teşri ve icra yetkisine müteveccih dehşet tensikat yapılmış oldu ve kanun tekliflerinin anayasaya uygunluğunu denetleyen eğreti alt kurul feshedildi. Ayrıca cumhurbaşkanlığına rastgele ayrışık sonucu el oylamasına arz yetkisi verildi.
Cumhurbaşkanı Said’in almış olduğu "olağanüstü kararların" ardından, ulusal ve arsıulusal kurda nice kesimden Tunus'a, "yaşanan siyasi krizden depar belgesi yolu kendisine ulusal diyaloğa gidilmesi" çağrıları yaptı.
Tunus'taki taraflardan ulusal diyalog düşüncesince "geniş katılım" vurgusu
Said'in "ulusal diyalog" açıklamasının arkası esna iklim genelinde siyasi oluşumlardan mevrut tepkilerde de diyaloğun gerekliliği ön plana çıktı.
Bu mevzuda en kupkuru izah ülkenin en iri sendikası Tunus Genel İşçi Sendikaları (TGİS) Genel Sekreteri Nureddin et-Tebubi'den geldi. Tebubi, "rızaya ait ve elçi birlikte yaklaşım içinde, maksata erişmek düşüncesince uzlaşıya belirgin olması koşuluyla ulusal diyaloğu desteklediklerini, intikal şeklini garanti dibine kabul etmek düşüncesince diyalogdan kaçış olmadığını ve sendika iştirakı yapılmaksızın birlikte diyalog olmayacağını" söyledi.
Nahda Hareketinden meydana getirilen açıklamada ise ülkedeki bulunan siyasi krizin aşılması düşüncesince Cumhurbaşkanı Said'in almış olduğu dehşet kararların arkası esna Meclisin kapatılarak yetkilerin birlikte tane elde toplanmasını havi "istisnai durumun" sona erdirilmesi ve Meclisin açılması istem edildi.
Demokratik Akım Partisi Genel Sekreteri Gazi eş-Şevaşi ise "Tunus düşüncesince demokratik yola devir yapılmaksızın abra olmaz. Ulusal diyalog; elçi birlikte yaklaşım ve enli el desteği bulunmadığı takdirde sansasyonel reformlar yapılsa caba nazar boncuğu atasözü anlatım etmez." dedi.
"Ulusal diyaloğa Cumhurbaşkanı Said'i destekleyenler katılacak"
Tunuslu uzmanlar, Cumhurbaşkanı Said'in "ulusal diyalog" açıklamalarını AA muhabirine değerlendirdi.
Sosyolog ve öğretim üyesi Sami İbrahim, "Cumhurbaşkanı Said'in bahsetmiş olduğu diyalog, ulusal diyalog değil. Said'in bahsetmiş olduğu şey, özlük destekçileri ortada yapılacak birlikte diyalog." ifadelerini kullandı.
Ortada ne halkın ne de gençliğin katılmış olduğu birlikte "ulusal diyalog" döneminin bulunduğunu tamlayan İbrahim, "Diyalog elden Cumhurbaşkanı Said'i destekleyenler ortada yapılacak, elbette ki kendisini 2019 seçimlerinde destekleyen oluşumları kastetmiyorum. Cumhurbaşkanı Said'in şimdiye denli açıklamadığı, sabah akşam indinde arazi meydan ve rastgele devir kendisini destekleyen önemsiz birlikte zümreden bahsediyorum." dedi.
"Siyasi partiler görmezden geliniyor"
Cumhurbaşkanı Said'in rastgele fırsatta siyasi partileri görmezden geldiğini kail İbrahim, "Ülkede yaşanmış bulunan krizin birlikte parçası bulunan siyasi partiler, özlük aralarında yaşadıkları çekişmeler ve birbirlerine gönül rahatlığı icra ettikleri suçlayıcı açıklamaların birlikte parlamentodaki çalışmalarda değimsiz olmaları sonucunda 25 Temmuz'un yaşanmasına sebep oldu. Bu sebepten Cumhurbaşkanı Said, onları görmezden geliyor." sanarak konuştu.
Said'i 25 Temmuz sonra destekleyen partilerin bile ulusal diyalogda arazi alamayabileceğini dile getiren İbrahim, şunları kaydetti:
"Siyasi partilerin birlikte bölümü iri anarşi zarfında ve çirkin durumda. 25 Temmuz şokunu atlatamayan partiler ne tepkime vereceklerini kestiremiyor. Şimdiye denli partiler Cumhurbaşkanı Said'in halkın iradesiyle çelişen kararlarına gönül rahatlığı savaş alanı oluşturacak birlikte aşama atamadılar."
Partilerin ve çıplak maşer kurumlarının ulusal diyaloğa katılımlarının "formaliteden ibaret" olacağını korumak için çaba sarfeden İbrahim, "İlk etapta gençlerle ve halkla başlamış olacak bulunan ulusal diyaloğun ikinci evresi Cumhurbaşkanı Said'in belirleyeceği 'komploların zarfında arazi almayan, yolsuzluğa karışmamış siyasi partileri ve örgütleri' kapsayacak." dedi.
"25 Temmuz'dan evvela kuvvet bulunan partiler ulusal diyalogda arazi alamayacak"
Siyaset bilimi uzmanı Halid Abid, siyasi partilerin ulusal diyalogdan dışlanıp dışlanmayacaklarının kupkuru olmadığını, Cumhurbaşkanı Said'in mihrak noktasının çoluk çocuk olacağını fakat birtakımı siyasi oluşumların da birlikte ıztırar kendisine bu sürece engelleme edileceğini söyledi.
Meclisteki 217 sandalyeden 53'üne erbap Nahda Hareketi ve 28 sandalyesi bulunan Tunus'un Kalbi partileri ile Hişam el-Meşişi hükümetini destekleyen Onur Koalisyonuna atıfta bulunan Abid, "Şu anne denli değişmez bulunan birlikte obje var ise o da 25 Temmuz'dan evvela iktidarda bulunan partilerin ulusal diyaloğun haricinde kalacağıdır." dedi.
Partilerin görmezden gelinmesi mevzusuna bağlı ise Abid, "Demokratik Akım kabilinden birtakımı partiler özellikle Cumhurbaşkanı'nın kararlarını desteklerken deminden gönül rahatlığı çıkıyorlar. Cumhurbaşkanı'nın bundan dolayı şimdiye denli partilerin ulusal diyalogdaki adına bağlı birlikte izah yapmadığını düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Said'in umumi kendisine siyasi partilere şek ile baktığının altını çizen Abid, buna karşın siyasi oluşumlardan birlikte kısmının şartlar gereği ulusal diyalogda yerini alacağını söyledi.