İzmir
Bölgede april ayında ekimi, temmuzda ise hasadı meydana getirilen domatesler, kamyon yahut traktörlerle Torbalı Ovası'ndaki tarlalara getiriliyor.
Tarım işçileri kabilinden ikiye bölünerek örtülerin dair sıralanan domatesler, alıcı isteklerine uyarınca kükürtlü yahut tuzlu kendisine 1 hafta tarih altında bekletilerek kurutuluyor.
Torbalı'da domates kurutma mesleğinde çalışanların şişman tarafını Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nden mevrut ekincilik işçileri oluşturuyor. Kendi olanaklarıyla kurmuş oldukları çadırlarda küsurat aileler, evlerinden yüzlerce kilometre uzakta "gurbet mesaisini" sürdürüyor.
Kavurucu sıcakta saatlerce etkin işçilerden herhangi bir biri, el çabukluğuna uyarınca günde averaj 100-150 sandık domates kesebiliyor. İşlem bitirdikleri sandık sayısına uyarınca sevap düzlük işçiler, elan baş döndürücü domates boğazlamak düşüncesince adeta giderek yarışıyor.
"Bu sene nitelik güzel"
Tarım işçisi Fevzi Ergen, AA muhabirine, ailesiyle baş başa Şanlıurfa'dan Torbalı'ya geldiğini söyledi.
Yaklaşık 8 senedir Torbalı'da domates kurutma işi yaptıklarını tamlayan Ergen, "Bu sıcağın altında idman güç oluyor. Sıcaklık 40 dereceyi geçiyor. Sabah vakit 05.00 derece çalışmaya başlıyoruz, akşama denli bu bitmeme ediyor." dedi.
Domates üreticisi Halit Çoban da senelerdir bu aha olduklarını ve genellikle öz yetiştirdikleri domatesleri kuruttuklarını tabir etti.
Bu sene iklim koşulları zımnında ekimi geç yaptıklarını, bu nedenle kurutma mesaisinin de geç başladığını dile getiren Çoban, şunları kaydetti:
"Yaklaşık 30-40 gündüz sonradan sezonu kapatacağız. Bu çağda işçiler vakit 05.30 derece çalışmaya adım atar şeb ezanı 19.30'a denli eğin yapılır. Sonra şirketin isteklerine uyarınca sodyum klorür yahut kibrit atılır. 6-7 gündüz zarfında kuruduktan sonradan toplamaya başlarız. Toplandıktan sonradan da gine firmalara gönderiyoruz. Günlük 10 kamyon yöresinde domates kesiliyor. Yaklaşık 250 titrem filan yapar. Bu sene nitelik dobra maşallah, mahsul de baş döndürücü elleme fakat ekilişler az. Biraz da maliyetlerden dolayı kimesne atılganlık yazar ekemedi. Biz aha bugüne denli baş döndürücü şükür gelmeyi başardık. İnşallah artık da dobra olacak."
Talep herhangi bir sabık sene artıyor
Daha baş döndürücü pizza ve makarnalarda geçer not kurutulmuş domatese arzu herhangi bir sabık sene artıyor.
Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği verilerine göre, 2020'de 83 milyon dolar bulunan kuru domates dış satım ücreti sabık sene yüzdelik 17 artışla 97 milyon dolara ulaştı. Önceki sene 31 bin 200 titrem bulunan dış satım miktarı da 2021'de yüzdelik 18 artışla 36 bin 800 tona çıktı.
Türkiye, 106 ülkeye kurutulmuş domates sattı. En bir tomar kurutulmuş domates ihracatı ABD'ye yapıldı. ABD'yi İtalya ve Almanya strateji etti.