İstanbul
Dünyanın en ehemmiyetli sarnıçlarından bulunan 1500 salname Yerebatan Sarnıcı'nın taş savaş alanı ve kuvvetli kapısının alüminyum şümul ve kendiliğinden kapıyla değiştirilmesi uzmanların tepkisine defa açtı.
Bizans devrinde kentin su ihtiyacını istikbal etmek düşüncesince 6. yüzyılda mensur edilen Yerebatan Sarnıcı, koronavirüs salgını devrinde 2020'de kapatılıp açıldıktan sonraları restorasyona alınmasının arkası sıra dakika planlı törenle hizmete sunuldu.
Sarnıcın restorasyonu sonrası binanın taş ciltli duvarı kaldırılarak eroin ve cıncık biçimine dönüştürülürken, hususi işlemeli ferforje bap da sökülerek namına sensörlü cıncık kendiliğinden bap ve dair görüntülük yerleştirildi.
Tarihi binanın aut cephesinde meydana getirilen teceddüt tepkilere defa açarken, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Proje Müdürü Merve Gedikli toplumsal medyadan meydana getirdiği paylaşımda emektar vaziyetini kalitesiz namına tanımlayıp muasır ortak savaş alanı dizaynı sunduklarını savundu.
"Kadim İstanbul şehrinin evveliyatına adeta çıyanlık olmuş"
Değişiklikler toplumsal medyada metro istasyonuna benzetilirken, uzmanlar da AA muhabirine bitirdikleri değerlendirmelerle restorasyona reaksiyon gösterdi.
Mimar Serkan Akın, eserlerin restorasyonunda asliye gerekçenin eserin strüktürel bütünlüklerini koruyarak doğacak nesillere aslına akıllıca halde aktarılması bulunduğunu söyledi.
Yeni meydana getirilen aut savaş alanı uygulamasını eleştiren Akın, "Sarnıcın restorasyonu sonrası toplumsal medyada emsal geldiğim görsellerde evvel bakışta ortak galatıhis yaşadım, emektar halinin gündeş halinden aslına uygunluğunu idrak etmek düşüncesince işin uzmanı bile olmaya icap bulunmayan doğrusu. Tarihi ortak yapıyı ayakta tutabilmek ve ömrünü sinirlendirmek düşüncesince eklemeler gerçekleştirmek enikonu eleştiri ortak müdahaleyken, sarnıç girişine ehemmiyetli noktasını inkar edercesine şişman transfer istasyonu muamelesi yapmak, kadim İstanbul şehrinin evveliyatına adeta çıyanlık olmuş." niteleyerek konuştu.
Akın, evren genelinde ikrar görmüş ve 19. yüzyıldan beri ikrar edilen yenileme prensipleri bulunduğuna dikkati çekerek, bunların Camillo Boito kabilinden 1883'te gösterilen "Çağdaş Restorasyonun Beş İlkesi"nde ortaya konduğunu anlattı.
Yerebatan Sarnıcı restorasyonunda bu ilkelere uyulmadığını vurgulayan Akın, şu değerlendirmede bulundu:
"Boito'ya layıkıyla 'sağlamlaştırma onarımdan şimdi iyidir, tamir ise restore etmekten şimdi iyidir' ve 'ek ve ya tamir yapılması zorunluysa konkre verilere dayanmalı, binanın görsel bütününe ve biçimine hürmetkâr olunmalıdır.' Görünen o ki evren mirası bulunan Yerebatan Sarnıcı disiplinlerarası ortak emek vermeden fazla 'Mimari Mirasın Analizi, Korunması ve Strüktürel Restorasyonu düşüncesince İlkeler' ağız ağıza menfez arkası edilerek doğruluk ediş derdine sakıt yüklenici aklıyla, metro girişi/iş hanı girişi görünümüyle İstanbul halkına müstahak görülmüştür. Bu utanç, kadim İstanbul evveliyatına kâfi de artar da."
Mimar-Görsel Tasarım Uzmanı Yasemin Turan ise şimdi ilkin mevcud taş savaş alanı ve kuvvetli kapının kaldırılarak alüminyum doğrama yapılmasını eleştirerek, mevcut olanın korunması dolayısıyla gidilmesi icap ettiğini söyledi.
Dış cephede toy ortak uygulamaya gidilmesinin kusur bulunduğunu dile getiren Turan, "Bu zamanı yapıda cephenin bu halde modernize edilmesini akilane bulmuyorum, çağcıl şube binasına girer gibi, janjanlı ortak antre olmaz. Yeni uygulamayı öne çıkarmazsın, bu 'ben yeniyim' diyor." şeklindeki görüşünü paylaştı.
Şehir zamanı uzmanı Mehmet Dilbaz da yenileme sonrası ortaya çıkan görüntünün ikrar edilebilmekte olmadığını anlatım etti.
Restorasyon sonrası sarnıcın adeta değişik ortak yapıya dönüştüğüne ayraç fail Dilbaz, şu ifadeleri kullandı:
"İlk namına antre kısmında meydana getirilen tebeddülat ve verilmeye çalışılmış bulunan çağcıl anlatma menfez tırmalıyor. Yayınlanan lansman videosunda görüldüğü üzere binanın iç bölümüne yenileme hemen sonra yerleştirilen heykeller yapıya 'Pagan Tapınağı' havası vermiş. İstanbul'da birtakımı zamanı yapıların yenileme sonrası ortaya çıkan görüntüleri maatteessüf bizleri bari on paralık yapılmasaydı fikrine denli itiyor. Burada meydana getirilen yürütüm da üzücü."