Kudüs
İsrail Başbakanı Naftali Bennett'in Ukrayna-Rusya harbinde aralık buluculuk görevi deruhte girişimini kimi uzmanlar "Batı ülkeleriyle koordineli müşterek adım" namına yorumlarken, birileri ise "Washington ile izlemsel ilişkilere dokunca verme" ihtimaline dikkati çekiyor.
İsrail, kendisini Rusya'ya bağlayan baş döndürücü sayıda çıkarı olsa da izlemsel ortağı ABD'ye evleviyet özgülemek zorunda. Tel Aviv'deki tek reis Washington ile ilişkilere dokunca ödeme riskini hücre alamaz. İsrail Başbakanı Bennett'in Ukrayna ile Rusya arasında üstlendiği aralık buluculuk çabalarına da kâr-zarar açısından bakılınca boyut alıngan görünüyor.
Suriye'ye iklim saldırılarını temdit ve Rusya'yla arasındaki kimi kendilerini korumaya çalışırken Tel Aviv yönetiminin Moskova ve Washington ile ilişkilerini dengede dokunabilecek müşterek alternatif olanaklı görünmüyor. Ayrıca Bennett'in Rusya ile Ukrayna ortada aralık buluculuk yapmasının nedeni de iptila konusu.
İsrail'in aralık buluculuk görevi üstlenmesi
Kudüs İbrani Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Jonathan Freeman, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, Bennett'in Moskova ile Kiev arasındaki aralık buluculuk rolünü Washington ile koordineli yürüterek ilişkilerin etkilenmesine vesile bırakmadığını savundu.
İsrail'in aralık buluculuk rolüne soyunmasının dü faktörü bulunduğunu vurgulayan Freeman, "Birincisi İsrail, Ukrayna harbinde oradaki Yahudilerin konumundan ve ilkin de Tel Aviv'in yaptırımlara katılmasına ahlaksız kalması yerinde Rusya'yla ilişkilerinin etkilenmesinden düşünce ediyor. İkincisi ise İsrail, Ukrayna'daki savaşın elan müşterek tomar yayılarak şümullü müşterek muharebeye dönüşmesinden korkuyor." değerlendirmesinde bulundu.
Bennett'in hemen İsrail Başbakanı sıfatıyla değil "Batı'nın temsilcisi" namına Moskova'ya Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmeye gittiğini kail Freeman, "Bu nedenle Bennett, Putin ile görüşmesi sona erer bitmez Almanya'ya gitti." dedi.
İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid'in de Letonya'da ABD'li mevkidaşı Antony Blinken ile müşterek araya geldiğine ayraç fail Freeman, Bennett'in başkaca bu çerçevede Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile iletişime geçtiğini hatırlattı.
İsrail Kamu Yayın Kuruluşunun Bennett'in Moskova ziyaretinden önceki Amerika Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile telefonda görüştüğünü aktardığını kaydeden Freeman, yetkililerin açıklamalarına mucibince Bennett'in Moskova'dan sonradan ABD'li Sullivan ile baştan görüştüğüne dikkati çekti.
İsrail çabalarının son ödeme ihtimali mümkün
"İsrail'in şu an attığı adımın Amerika ile koordineli bulunduğunu ve ondan dayanaklık etmek aldığını düşünüyorum." diyen Freeman, Bennett'in çabalarının son vermesi düşüncesince müşterek vesile bulunduğunu söyledi.
İsrailli akademisyen, "Kanaatimce ehemmiyetli bulunan evren liderleriyle direkt görüşebilmendir. İsrail Başbakanı Bennett de mesajları taşıyabilecek kişidir. Nitekim kendisi de aralık buluculuğa başlamasının arkası sıra Ukrayna'da düzenlilik koridorlarının açıldığı duyuruldu." diyerek konuştu.
Ukrayna'da müşterek ateşkesin de konuşulduğuna dikkati çekici Freeman, ateşkesin sağlanmasıyla düzenlilik koridorlarının oluşması ve sonunda sivillerin rahatlatılması anlamında İsrail'in kimi düşüncelere cemaat bulunduğunu anlatım etti.
Freeman, İsrail hükümetinin başkaca Ukrayna'da çöl hastaneleri ihdas kabil planlarını da Moskova'yla paylaştığını dile getirdi.
"Bence gizli odalarda bulunan nesne İsrail'in danışmalar kanalıyla ateşkese ulaşmaya çabalayan anne oyunculardan bir tanesi biçimine gelmesidir." diyen Freeman, İsrail düşüncesince müşterek ahir adımın mütareke müzakerelerine ev sahipliği gerçekleştirmek olmasını ırak görmediğini belirtti.
Washington ile ilişkilere dokunca ödeme riski
İsrailli gazeteci Amos Harel ise Haaretz gazetesindeki makalesinde, "Bennett'in icra ettiği açıklamaların akla yatkın bulunduğunu ve bu adımın önceleri Amerika yönetimiyle eş güdümlü edildiğini varsayarsak Başbakan arsıulusal arenada kendine benek toplamış olurdu. Ancak elan sonradan Amerikalıların çekinceleri bulunduğu ortaya çıkarsa ilişkilerimiz hakkıyla zedelenecektir." ifadelerine toprak verdi.
Bennett'in aralık buluculuk çabalarına müteveccih gerekçelerini "haklı" namına değerlendiren Harel, fakat bu gerekçelerin Amerika ile beklenen müşterek huzursuzluğa bariyer olmadığını vurguladı.
İsrail'in Rusya'nın Ukrayna'ya müteveccih saldırganlığını kınamada ağır ve dallı budaklı tepkisinden ötürü sabık hafta Washington'da mahsus müşterek memnuniyetsizlik oluştuğuna ayraç fail Harel, şunları kaydetti:
"Bennett hepsi adımlarını Amerika Başkanı ile eş güdümlü etmelidir zira İsrail'in ABD'ye izlemsel ve düzenlilik bağımlılığı mutlaktır ve rastgele müşterek devir Ruslardan alınabilecek rastgele müşterek güzel yeti girişimi yahut tavizden elan önemlidir."
Bennett'in üstlenmeye çalışmış bulunduğu aralık buluculuk rolünün bedava olmadığının altını çizen İsrailli gazeteci, "Bennett'in önderlik ruhu bulunduğunu cezaevi arkası etmemeliyiz. Bu mevzuda baş döndürücü ıvır zıvır müşterek muvaffakiyet elde etmesi bile kendisi düşüncesince şişman avantaj olur." yorumunu yaptı.
Bennett'in çabaları şu anne derece güzel olmadı
İsrail'in resmi açıklamalarına mucibince Bennett, şu anne derece Putin ile bir tanesi beniz yüze kazanmak neredeyse dü müzakere yaptı. Bennett başkaca Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ile 3 telefon görüşmesi, Macron ile 2 telefon görüşmesi, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile bir tanesi beniz yüze 2 müzakere gerçekleştirdi.
Ancak Bennett'in diplomatik çabalarında şu anne derece güzel olduğuna ilişikli açık müşterek izah yok.
İsrail Başbakanı Bennett, 13 Mart'taki haftalık kabin toplantısında, Ukrayna kriziyle ilgilendiren çabalarına bağlı şunları söyledi:
"Bunun detaylarına dönüşmek olanaklı değil. Bizlerden istendiği sürece desteklerimizi sürdüreceğiz. Küçük müşterek meslek açım ihtimali bile olsa hepsi taraflarla iletişime devredilmek bizim ahlaki görevimizdir. Dolayısıyla ihtimaller bulunduğu sürece çabalarımızı sürdürmeliyiz."
İsrail'in Haaretz gazetesinin pazartesi haset yayımladığı çözümleme haberde de şu ifadelere toprak verildi:
"Bennett'in mükemmel namına neye odaklandığı daha bilinmiyor. Bennett, görüşmelerinde Rusya ile Ukrayna arasındaki mücadelesi bitirecek yahut an azından mütareke sağlayacak müzakerelerin başlamasına ulama mı sundu? Yoksa İsrail'in ehemmiyetli çıkarlarına mı odaklandı? Veya harp alanındaki Yahudileri örtbas etmek ile Viyana'daki İran çekirdeksel anlaşması müzakerelerini mi görüştü?"
Gazete mevzuya ilişikli açıklamalarda sert nikbinlik havası olmadığına dikkati çekti.