Afganistan
Taliban yönetimi ve münteha dışı edilen Afgan göçmenler İranlı yetkililerin "kötü muamelesinden" yakınma ederken, 23 Nisan'da Herat vilayetinde mevcut İslam Kale Sınır Kapısı'nda yaşanmış olan müşterek münteha anlaşmazlığı dü tarafın askeri güçlerini huzur karşıya getirdi.
Afgan ve İran basınına göre, Taliban güçlerinin sınırda gerçekleştirmek istediği müşterek kez emek vermesi gerilime sebep oldu. Afgan tarafı bölgenin Afganistan sınırında bulunduğunu savunurken, İran da bölgenin kişi vatanlarını süresince toprak almış bulunduğu görüşünü paylaşıyor. Bu sebeple İran Sınır Koruma Birliklerinin kez çalışmasını engellemesiyle dü ülkenin düzenlilik güçleri huzur karşıya geldi.
Sosyal medyaya yansıyan görüntülerde İran ve Taliban münteha güçlerinin birbirlerine metrelerce yakınlıkta alarm yerinde konumlandığı görüldü. Ancak çevre ortada rastgele müşterek arbede çıkmadı.
Gerilimle senkronik yerine İslam Kale Sınır Kapısı dü diyar çeşidinden da müşterek müddet kapatıldıktan sonradan baştan açıldı.
İran'ın Afganistan hususi Temsilcisi Hasan Kazımi Kumi, icra ettiği açıklamada, Taliban'ın münteha birliklerinin İranlı makamlara ilkin bilgi vermeden, koordinasyonsuz halde kez hazırlamaya başladığını ve buna İran güçlerince aksülamel verildiğini söyledi.
"Yanlış anlaşmadan kaynaklandı"
İran'da neşriyat önleyen Haberonline sitesi olayın peşi sıra yayımladığı görüntülerde, İran ordusunun Zahedan'daki 88'inci Zırhlı Tümeni gerilimin bulunduğu alana gönderilmiş bulunduğu kaydedilirken, içtimai medyada piyasaya sürülen ve Taliban personellerinin paylaşmış bulunduğu kanıt edilen müşterek ayrıksı görüntüde ise Taliban güçlerinin de sınıra askeri çelim takviyesi icra ettiği görüldü.
Söz konusu sahneler arsıulusal basında ve içtimai medyada degaje eko uyandırdı.
Öte taraftan İran'ın resmi bilgi ajansı IRNA, İran'ın İçişleri Bakanlığındaki müşterek kaynağa dayandırdığı haberinde er sevkiyatına müteveccih iddiaları yalanladı.
Haberde, "Sosyal medyada piyasaya sürülen askeri bütünlük ve tabanca sevkiyatını yayınlayan video, sınırlarda düzenlilik ve barışa huzur olanlar çeşidinden ruh bilimsel harp şartıyla oluşturulmuştur." ifadesi kullanıldı.
Ayrıca haberde olayın nedenine bağlı de şunlar aktarıldı:
"Birkaç güneş önce, Afganistan ve İran münteha hattındaki Dugarun (İslam Kale) dalında domestik Taliban güçlerinden birileri çeşidinden müşterek kusur anlaşılma meydana geldi. Bunun neticesinde, hareketlenmeye başladılar. Ardından endamsız sürede, fevk ve domestik yetkililerce probleminin çözülmesi düşüncesince muktezi girişimler başlatıldı."
Taliban yönetiminin Savunma Bakanlığı Sözcüsü İnayetullah Havarezmi de icra ettiği açıklamada, "Savunma Bakanlığının politikası açıktır. Sınırlarımıza umursamaz kalamayız ve şimdi ileriye de gitmeyiz. Dün meydana mevrut gerilim, müşterek kusur anlaşılmadan kaynaklanıyor ve şu an çözgün durumda." görüşünü paylaştı.
Taliban, İran'a ek müşterek askeri ara bulucu alıkoydu
Herat Kültür ve Enformasyon Müdürü ve Taliban'ın Herat Sözcüsü Mevlevi Naimullah Hakkani, AA muhabirine, görüngü sıcakken İran'a ek müşterek zırhlı arabanın alıkonulduğunu fakat şimdi sonradan başıboş bırakıldığını kaydederek İran düzenlilik güçlerinden 8 bireyin gözaltına alındığı yönündeki iddiaları ise yalanladı.
Gerilimin münteha anlaşmazlığından çıktığını anlatım fail Hakkani, şu an endişelenecek müşterek boyut olmadığını ve probleminin diyalog kanalıyla çözüleceğini kaydetti.
Olayın strateji edildiğini ve menfi müşterek durumun bulunmadığını tamlayan Hakkani, "Her dü yan da meraklı uran ekiplerini probleminin diyalog kanalıyla çözülmesi düşüncesince seferber edecek. Kimsenin müşterek karış toprağını Afganistan'a vermeyeceği kabil Afganistan da müşterek karış toprağını hiç kimseye vermez. Karşılıklı hürmet çerçevesinde komşuluk ilişkilerine cemaat olduktan sonradan Taliban'ın değme zamanki vurgusu komşularla sulh içinde, dobra münasebat devam etmek yönündedir." dedi.
Hakkani, içtimai medyada olayın büyütüldüğünü vurgulayarak Taliban güçlerinin münteha hattında çelim takviyesi icra ettiği yönündeki iddialara ilişkin, bunun rutin müşterek askeri çabukluk bulunduğunu söyledi.
Afgan göçmenlere çirkin muamele
Afganistan ve İran ortada yaşanmış olan gerilimin müşterek sebebi de Tahran yönetimince münteha dışı edilen Afganlara huzur makbul "kötü muamele" iddiaları.
Taliban yetkilileri ve münteha dışı edilen Afgan göçmenler, İranlı görevlilerin kendilerine çirkin muamelede bulunduklarını belirtiyor.
Kötü muamelat konusu başta akıbet haftalarda dü ülkenin ehemmiyetli kuma ruzname maddesi durumuna geldi.
Çözüm arayışları
Sınır anlaşmazlığı ve göçmenler konusu şu an dü diyar arasındaki gerilimin anne deposu durumunda. Bu sebeple çevre diplomatik görüşmeleri bırakmak istiyor.
İslam Kale'de yaşanmış olan gerilimin peşi sıra evvela yerine İran'ın Kabil Büyükelçi Yardımcısı Hasan Murtazavi, başşehir Kabil'de Taliban'ın askeri yetkilileri ile konuşma gerçekleştirdi.
Afganistan'da neşriyat önleyen TOLO TV'ye göre, bahis konusu sorunların çözümü düşüncesince açılan müşterek Taliban heyeti doğacak günlerde İran'ın başkenti Tahran'a ziyarette bulunacak.
Göçmenler ve Geri Dönüşler Bakanı Vekili Halilulrahman Hakkani'nin reislik edeceği heyet, İranlı yetkililerle görüşüp sınırda kalan potansiyel farkı ve münteha dışı edilen Afgan göçmenlerle ek problemlere hal arayacak.
Hakkani madde ile ilgili, "Afganların orada sunulan kalmış bulunduğu hepsi sorunları bahsetmek düşüncesince İran'ı görüşme etmeye çalışıyoruz. Umarım konuşur ve sorunları çözeriz." açıklamasında bulundu.
Taliban İran'a "kötü muameleden ırak dur" çağrısı yapmıştı
İslam Kale Sınır Kapısı'ndaki Afganlar, İranlı yetkililerin menfaatlerini dövdüğünü ve taşlama ettiğini karşılama sürmüştü.
Taliban yönetiminin Göçmenler ve Geri Dönüşler Bakanlığı Sözcüsü Abdulmuttalib Hakkani ve Herat Göç Müdürü Molla Abdulhay Munib de İran'a bitirdikleri çağrıda "kötü muameleyi" sonlandırmalarını istemişti.
Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid de "İran hükümetinden Afgan göçmenlere çirkin davranmamasını istiyoruz." ifadesini kullanmıştı.
İran temsilcilikleri gıcırtı edilmişti
Sosyal medyada bu ay toprak düzlük ve İran'daki Afgan mültecilere müteveccih azap ve çirkin muamelat görüntüleri Afgan halkının tepkisine sebep olmuştu.
Görüntülerin yayılması üstünde İran'ın Kabil Büyükelçiliği ve Herat Başkonsolosluğu uğrunda gösteriler yapılmıştı.
Herat'taki gösteriler esnasında müşterek ekip protestocu başkonsolosluğa taşlı atak düzenlemişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, Afgan mültecilere çirkin muamelede bulunulduğuna değgin iddialar "iki diyar halklarını kışkırtmaya müteveccih komplo" açıklamasında bulunmuştu.
Taliban'ın yönetime gelmesinin ardından, İran ile şimdi evvela de münteha anlaşmazlıkları olmuştu.