İstanbul
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Devrim Muhafızları Ordusu'nun "terör" listesine alınmasını arzu fail tasarının geçtiğimiz günlerde Avrupa Parlamentosunda (AP) onama edilmesine cevap Tahran'ın Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'ndan (NPT) ayrılabileceğini söyledi.
İranlı Öğrenciler Haber Ajansı'na (ISNA) göre, Abdullahiyan, matbuat mensuplarına icra ettiği açıklamada, AP'de İran aleyhine tahsil edilen sonucu değerlendirdi.
AP'nin İran aleyhine almış bulunduğu karara reaksiyon yerine "NPT'den çıkacak yahut Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) gözlemcilerini ülkeden çıkarma" ihtimaline bağlı müşterek soruya Abdullahiyan, "Alman Dışişleri Bakanı kabil kimi Avrupalı diplomatlar, tam tecrübeye eş olmamalarına karşın işin başındalar. Eğer onlar, akla akla yatkın müşterek sefer tutmaz ve siyasal tutumlarını düzeltmezlerse rastgele belki düşünülebilir." cevabını verdi.
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'le geçtiğimiz günlerde gerçekleştirdiği telefon görüşmesine yer veren Abdullahiyan, Borrell'in, "AP'de tahsil edilen sonucu yürütüm ardında olmadıklarını, tahsil edilen kararın AP temsilcilerinin müşterek kısmının mevzuya hissî yaklaşımından kaynaklandığını" tabir ettiğini aktardı.
AP'nin İran aleyhine kararı
AP, 19 Ocak'ta, AB kabilinden İran'a henüz çok müeyyide getirilmesi, İran önderi Ayetullah Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'ye müeyyide uygulanması, Devrim Muhafızları Ordusu'nun AB'nin yıldırı listesine katılması taleplerini içeren fakat bağlayıcılığı sıfır müşterek değişmeyen tasarısını onama etmişti.
Tasarıda, İran'da Mahsa Emini'nin kolluk nezaretinde ölmesinin arkası sıra süregelen protestolar zımnında maruz ölüm cezası cezalarının kınandığı, gözaltına tahsil edilen göstericilerin başıboş bırakılması gerektiği tabir edilmişti.
NPT nedir?
Halihazırda 191 ülkenin yan bulunduğu anlaşma, 5 Mart 1970'te yürürlüğe girdi. 3 bel kemiği umde üstünde nesir edilen NPT'nin esasi amaçları; çekirdeksel silahların yayılmasının önlenmesi, çekirdeksel enerjinin çıplak amaçlarla kullanması ve çekirdeksel silahsızlanma yerine biliniyor.
Soğuk Savaş zamanında küsurat çekirdeksel silahlanma yarışının önlenmesi düşüncesince yaşama geçirilen anlaşmanın 9. Maddesi'ne göre, 1967'den önceki çekirdeksel silaha eş bulunan devletlere imtiyazlı müşterek heykel kazandırıldı.
Bu kapsamda, çekirdeksel silahlara eş oldukları aşina 5 yurt Çin, Fransa, Rusya, Birleşik Krallık ve ABD Birleşik Devletleri, gayrı devletlerin çekirdeksel tabanca edinmelerine asistan olmayacakları ve çekirdeksel silahsızlanma amacına akla yatkın akım edecekleri taahhüdünde bulunurken, çekirdeksel tabanca sahibi sıfır gayrı 186 yurt bu silahları edinmekten kaçınacaklarına değgin lakırtı verdi.
Buna karşın 56. yılına giren NPT'nin akıbet yıllarda küsurat çekirdeksel silahlanma yarışının önüne geçmekte zorlandığı belirtiliyor.