Adana
Deniz Memelileri Araştırma Derneği (DMAD), Doğu Akdeniz'de balina ve yunusların dip yaşamış olduğu yerlerin tespiti, deniz memelilerinin dirim nitelikleri ve dulda alanlarının oluşturulması düşüncesince çalışmalarını sürdürüyor.
DMAD alan araştırmacıları, öğretim üyesi ve gönüllülerden oluşan ekip, Derin Denizlerin Dev Koruyucuları Projesi kapsamında 2018'den beri Doğu Akdeniz'de araştırma gerçekleştiriyor.
Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF-Türkiye) iş birliğiyle, senenin 4 mevsiminde 4 kere meydana getirilen araştırmada, Fethiye Limanı'ndan İskenderun'a genişliğinde meydana gelen taramada balina ve yunuslar kendisince bilgelik toplanıyor.
Şu anne genişliğinde 11. meydana gelen ve gelişigüzel seferi tahminî 3 hafta devam eden araştırmada, ilkin rakamları eksilen ispermeçet ve gagaburun balinalar ile şişe kibirli (Afalina), tahrilli ve tırtak (Bayağı) şekli yunuslar kendisince müşahede ve su altı dinlemesi yapılıyor.
2028'de neticelenmesi planlanan araştırmanın ardından, balina ve yunusların dip yaşamış olduğu yerler belirleme edilerek dirim karakterlerinin belirlenmesi ve dulda alanlarının oluşturulması hedefleniyor.
Projede fahri etkin Bedirhan Bartu Tekin, AA muhabirine, icraat kapsamında denizdeki ahenk frekanslarını dinlediklerini belirterek, "Sesin çıkmış olduğu kaynağın ısı görüntüsünü de görüyoruz. Sesin frekansına ve ahenk dalavere boylarına layıkıyla izliyoruz ve ne memeli olacağına değgin tanımlama yapıyoruz. Her deniz memelisinin kendine başmaklık birlikte frekansı var. Akdeniz'de en kalın şişe kibirli ve tahrilli yunuslara rastlıyoruz, ispermeçet, oluklu ve gagaburun balinalar da aşırı eşsiz görüyoruz." niteleyerek konuştu.
"Amacımız, denizde dulda alanları oluşturulmasına araştırma görevlisi olmak"
Projede vazifeli baytar Yağmur Atalan da plan kapsamında Doğu Akdeniz'de yunus ve balinalar üstünde tetkikat yaptıklarını anlatım etti.
Doğu Akdeniz'de kararsızlık çizerek tarama yaptıklarına dikkati çekici Atalan, şunları anlattı:
"Her sezon olacak halde yılda 4 kere tarama yapıyoruz. Hem açıklarda bununla beraber kıyıya andıran alanlarda canlıları tarıyoruz. Şu an 11. seferi gerçekleştiriyoruz. Bu çalışmadaki amacımız, cins çeşitliliğini hem popülasyonlarını izlem etmek, davranışlarını incelemek ve topladığımız verilerle denizde dulda alanları oluşturulmasına araştırma görevlisi olmak. Dernek personelleri ve gönüllülerin toplamış olduğu veriler hâlâ sonradan ilmî yerine işleniyor. Bu halde ilmî literatüre kazandırıyor."
Doğu Akdeniz'deki deniz memelileri araştırmalarına fahri katıldığını anlatım fail Leyla İsrapilova da denizden kaydettikleri deli dolu frekanslarıyla veri altyapısı oluşturduklarını dile getirdi.
Çalışmalarında gözlemin ehemmiyetli birlikte arazi tuttuğunu özetleyen İsrapilova, "Gözlem yaparken de tercih ettiğimiz bazısı özellikli programlar var. Olabildiğince ilmî ve akıllıcasına veriler toplamaya çalışıyoruz. Deniz memelileri, hem dünyada hem Akdeniz özelinde tehlikede bulunan canlılar. Canlıların nüfus durumlarını gözdağı fail bazısı unsurlar mevcut, bunların başlangıcında sanırım deniz kirliliği geliyor. Özellikle denizlerin plastikle kirlenmesi." niteleyerek konuştu.
Projede geçer teknenin kaptanlığını yaptığını tamlayan Çağlar, projenin Türkiye açısından akıbet basamak ehemmiyetli bulunduğunu anlatım etti.
Çağlar, Türkiye'de nice bireyin Akdeniz'de balina ve yunusların bulunduğunu bilmediğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Ailece denizci olmamıza karşın Akdeniz'de balinaların ve yunusların yaşadığını bilmiyorduk. Ara ara efe ve balıkçı arkadaşların gördüklerini de kısmet yapıtı oradan güzeşte zooloji zannederdik. Bu projeyle ego de şişman memelilerin, balinaların Akdeniz'de yaşadığını öğrendim."