Şırnak
Şırnak'ın Cudi ve Gabar dağı eteklerindeki Kumçatı beldesinde ağababa tohumlardan yetiştirilen susam, güç müşterek yolculuğun peşi sıra tescilli 152 salname su değirmeninde öğütülerek tahine dönüştürülüyor.
Kent merkezine 10 kilometre uzaklıkta arazi meydan ve 5 mahalleden oluşan beldede kestirmece 1000 dönüm bölgede ikinci verim şekilde imal edilen susamın hasadı yapıldı.
Yıllık averaj 50 titrem toplam ürün sağlanan susam, eyyam devam eden işlemlerin peşi sıra Kültür ve Turizm Bakanlığı desteği ile bu sene restore edilen ve tescillenen zamanı su değirmeninde anadan görme yöntemlerle öğütülüyor. Susamdan günde 400 kilo tahin elde ediliyor.
Bir titrem susamdan kestirmece 800 kilo tahin elde fail üreticiler, başta şita mevsiminde bolca tüketilen gıdaların başlangıcında arazi meydan ürünü Türkiye'nin nice iline gönderiyor.
Şırnak Valiliği ile Dicle Kalkınma Ajansının (DİKA) Sulama Kanalı Projesi ile üretimine dayanak verdiği susamın yetiştirildiği sahanın genişletilmesi, markalaşması ve tanıtılması da hedefleniyor.
"Topraktan değirmene geliyor, toprağın bereketiyle bereketleniyor"
Susamın zamanı değirmende tahine dönüştüğü süreci izleyen Vali Ali Hamza Pehlivan, AA muhabirine, değirmenin Kültür ve Turizm Bakanlığı kabilinden emlak ekin varlığı şekilde tescil ve restore edildiğini belirtti.
Pehlivan, Kumçatı beldesinin süsen üretiminde ehemmiyetli müşterek semt bulunduğunu anlatım ederek, "Susamdan tahin elde edilmesinin hakeza müşterek orijinal binanın içerisinde yapılması sevinme verici." dedi.
Kadınların da hasadı meydana getirilen susamı sızgıt işleminden geçirdiğini dile getiren Pehlivan, kavrulan susamın zamanı su değirmeninde akıbet evreye geçtiğini aktardı.
Pehlivan, "Üretilen bu verim sofralarımıza denli ulaşıyor. Topraktan değirmene geliyor ve toprağın bereketiyle bereketleniyor. Bereketinin artmasını dilek ediyorum. Çiftçilerimize emeklerinden ötürü teşekkürname ediyorum. Bu yapılara daim bu arada eş çıkmaya bitmeme edeceğiz." niteleyerek konuştu.
Susam üretiminin artırılması ve markalaşması hedefleniyor
DİKA Genel Sekreteri Ahmet Alanlı da Gabar Dağı ile Cudi Dağı ortada artan dar iklimleme cihazı iklime eş beldede yetişen susamın özelliklerine dikkati çekti.
Susamın Türkiye'de baş döndürücü az üretildiğini, yüzdelik 80 kısmının ithal edildiğini aktaran Alanlı, bu manada susamı baş döndürücü giranbaha gördüklerini anlatım etti.
Alanlı, şunları kaydetti:
"Hem çiftçimize ek yarar mizan bununla birlikte ülkemizin akan açığını metres yönünde finansman şekilde baş döndürücü giranbaha görüyoruz. Bu bölgede ekincilik baş döndürücü önemli. Alternatif verim bulmamız da çiftçilerimizin ek müşterek dirimsel kazanmaları hesabına ehemmiyetli olacak. DİKA şekilde halen anadan görme usuller ve yöntemlerle hasat edilen bu ürünün hem istihsal alanını bollatmak bununla birlikte susamın markalaşması ve tanıtılmasını sağlayarak sahamızda bilinirliğini tasarruf etmek istiyoruz. Bölgemizde evolüsyon potansiyeli bulunan fakat tanınmayan, adsız sansız hakeza zirai ürünleri tanıtarak, markalaştırarak ve dayanak sağlayarak bölgemize ulama sağlamaya çalışıyoruz."
"Zor ve güç müşterek iş"
Susam üreticisi Mehmet Demir, beldede atalarından artan gelenekle üretimi sürdürdüklerini söyledi.
Bölgede yetişen susamın baş döndürücü nitelikli bulunduğunu anlatım fail Demir, verimin da oldukça güzel bulunduğunu aktardı.
Demir, "Susamı orakla biçiyor, bedel durumuna getirip topluyoruz. 3 güneş güneşte kurutuyoruz. 3-4 güneş süresince kıta sayı dökülen susamları toplayıp 8 zaman suda bekletiyoruz. Beyazladıktan sonradan güneşte gene kurutuyoruz. Zor ve güç müşterek iş." biçiminde konuştu.
"Teknik aksaklık olmasa akıcı 24 zaman çalışıyoruz"
Tarihi su değirmenini işleten Muzhap Demir de susamın güç müşterek yolculuğun peşi sıra değirmene getirildiğini belirtti.
8 zaman suda artan susamı kurutup, taş üzerinde kavurduktan sonradan değirmende öğüttüklerini özetleyen Demir, "Bu değirmen dedemden kalma. 1869'dan günümüze denli ulaşmıştır. 1 titrem susamdan 800 kilo tahin çıkıyor. Teknik aksaklık olmasa akıcı 24 zaman çalışıyoruz. Lezzeti baş döndürücü güzel. 'Kumçatı tahini' şekilde biliniyor. 81 ilimize gönderiyoruz. Talep çok. Katkı maddesi namevcut ve doğal. İstiyoruz ki hacısı hocası tadına baksın. Sağlıklı hayat düşüncesince iyi. Tahinimizi yemeyen nadim olur." ifadelerini kullandı.