İstanbul
Siber dolandırıcılar, sayısal hareketliliğin koyu bulunduğu tatil ve bayram günlerinde internet kullanıcılarının kişisel verilerini elde edebilmek düşüncesince punt kolluyor.
Uzmanlar, esassız linkleri, aynı kopyalanan adalet sıfır siteleri, toplumsal medyada durum paylaşımını, kuma ağabey belirgin cep telefonlarını, tanıdık insanlardan geldiği zannedilen e-postaları ve çecik belirgin Wi-Fi'leri siber zorbaların internet müşterilerini çarpmak düşüncesince kullandığını aktardı.
"Moda olan arakçılık türü, siber dolandırıcıların esassız linkleri"
AA muhabirine değerlendirmede mevcut Dijital Bağımlılıkla Mücadele Derneği Başkanı Prof. Dr. Tuncay Dilci, bayram ve tatil dönemlerinde dallar ve yetişkinlerin zamanını gereğinden çok görüntülük karşısında geçirdiğini söyledi.
Özellikle oyunlardaki içeriklerin barındırdığı risklere dikkati çekici Dilci, "İçeriği tasarlayan, gönül rahatlığı tarafı arama etmeyi amaçlayabiliyor. Dijital mecralardaki aldatmaca içeriklerine ve içinde maruz mesajlara ailelerin uyanıklık etmesi gerekir. Çünkü çocukta dokuncalı alışkanlıklara etken verebilir." dedi.
Dilci, sayısal hırsızlıkların dönemsel farklılık gösterdiğini dile getirerek, "Şu an moda olan arakçılık türü, siber dolandırıcıların esassız linkleridir. Bu bağlantılar üstünden adalet sıfır 'bayram ikramiyesi' mesajlarıyla 50 gözyaşı beden insanları gaye alıyorlar. Siber dolandırıcılar, ferdin esenlik problemini izleme ediyorlar. Sağlığına ilaç aramaya etkin bireyin toplumsal komünikasyon araçları paylaşımlarını izleme ediyorlar. Dijital kadem izlerinden dolandırıcılık eylemlerinde bulunuyorlar." diyerek konuştu.
"Bayramlarımız dijitalleşmesin"
Bayram tatiline gideceklerin toplumsal medyadan durum paylaşmasının riskli bulunduğunu özetleyen Prof. Dr. Tuncay Dilci, ferdin elan evvel tevakkuf etmiş bulunduğu adreslerin izleme edilip tevakkuf konumlarının bulunabileceği uyarısında bulundu.
Dilci, bayramlarda beniz yüze iletişimin önemine de yer vererek şunları tabir etti:
"Bayramlarımız dijitalleşmesin. Kovid-19 zamanında dü sene yeteri kadar dijitalleştik. Bu devre beniz yüze haberleşme kurmaya uyanıklık etmeliyiz. Kültürel kodlarımızın eşliğinde büyüklerimizi ve akrabalarımızı görüşme ederek bayramı beniz yüze geçirmeliyiz."
"Cep telefonunu kuma ağabey erişime ayırmak riskler barındırıyor"
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sefer Darıcı da bayramlarda reklamların elan çok gösterildiğini ve bayrama müteveccih kampanyalar doğrultusunda reklam içeriklerinin oluşturulduğunu aktardı.
Darıcı, internet sitelerinin kopyalanıp adalet sıfır sayfalar oluşturulduğunu vurgulayarak, "Bu sayfalar üstünden insanlara manipülasyon yapılabiliyor. Gerçeğinden fark edilmemiş kampanyalara, kurumsal kimliği sıfır şirketlerin ürünlerine uyanıklık eylemek gerekiyor. Eğer birlikte obje esas olamayacak denli iyiyse esas değildir." ifadelerini kullandı.
Darıcı, bayram tatiline çıkacaklara şu önerilerde bulundu:
"Bayram tatiline çıkıldığında evimizdeki Wi-Fi kullanılmayacaksa kapatılmalı. Wi-Fi'ye haberleşme sağlandığında IP adresi üstünden muamele yapılabilir. Cep telefonunu kuma ağabey erişime ayırmak da riskler barındırıyor. Çünkü cep telefonunun kuma ağından internete giren bireyin ne amaçla kullandığı bilinmiyor. Ortak ağ titiz kullanılmalı."
Tanıdıktan mevrut gelişigüzel elmek tertemiz olmayabilir
Global Bilişim Derneği (BİDER) Başkanı Şenol Vatansever ise bayram ve tatil dönemlerinde toplumsal komünikasyon araçları kullanımın arttığını, siber korsanların insanları aldatmak düşüncesince faklı yollar uyguladığını dile getirdi.
Vatansever, bilgisayarlarda behemehâl lisanslı mahsulat kullanılmasını önererek, "Güncellemeleri derneşik adına yüklemediğiniz, münkesir icraat kullandığınızda siber saldırılara elan belirgin olursunuz. Bilinen virüslere gönül rahatlığı koruyacak lisanslı ve şimdiki birlikte antivirüs programı denemeniz düzenlilik düşüncesince önemlidir." dedi.
Hiçbir önlemin yüzdelik 100 güvende olunduğu anlamına gelmeyeceğinin altını çizen Vatansever, şunları kaydetti:
"Güvenilirliğinden tehlikesiz bulunmadığınız linklere tıklamayın. Tanıdığınızdan, işlev aldığınız şirketlerden mevrut yada geldiğini zannettiğiniz gelişigüzel elmek tertemiz olmayabilir. E-posta tanıdığınız birlikte insandan yada şirketten geliyor olsa üstelik şayet o eşme da dokuncalı birlikte yazılımın etkisindeyse size dokunca verebilecek bağlantılar içerebilir. Bilgisayarınızı siz bilincinde üstelik olmaksızın ele geçirilebilir, hepsi dosyalarınız ve şifreleriniz kullanılamaz bir hale gelebilir."
Wi-Fi'ler şifrelenmiş olsa da elektronik beyin korsanları cihazlardaki bilgiye erişebilir
Mali Bilirkişi Gökhan İlikli de sakıncasız sıfır internet sayfaları ve çecik belirgin Wi-Fi üstünden devir içi bankacılık yahut alım satım yapmanın riskli olduğuna ayraç etti.
İlikli, bankaların kullananların bilgilerini güvende avlamak düşüncesince şifreleme kullandığını belirterek, "Bazı çecik belirgin Wi-Fi noktaları şifrelenmiş olsa da ağ sakıncasız değilse, birlikte elektronik beyin korsanının cihazınızın ilettiği ve almış bulunduğu verileri dinleme olasılığı yahut öbür alıngan detayları alma vaziyeti vardır." diyerek konuştu.
Tatilde yahut yevmi yaşamda sakıncasız bankacılık işlemleri gerçekleştirmek düşüncesince önerilerde mevcut İlikli, laflarını şu şekilde tamamladı:
"Çevrim içi bankacılık yahut rastgele birlikte mali muamele düşüncesince gelişigüzel devir ev, iş noktayı Wi-Fi'nizi kullanmalısınız. Hareket halindeyken bankacılık gerçekleştirmek zorundaysanız, çecik belirgin Wi-Fi namına 3G yahut 4G kullanmayı denetim edin ve bankanın web adresinin 'https' ile başladığından tehlikesiz olun."