Kayseri
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünce (TAGEM) üretimi azalmış efsanevi ırklarının sayısı ve veriminin artırılması üzere 2011 senesinde şehirde uygulanmaya başlanan "Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Projesi"nde 74 müstahsil toprak alıyor.
İl ve kaza ekincilik orman müdürlükleri, Kayseri Damızlık Koyun Yetiştiricileri Birliği ve Erciyes Üniversitesi (ERÜ) iş birliğiyle sürdürülen projede müspet neticeler alınıyor.
Proje lideri, ERÜ Veteriner Fakültesi Zootekni Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Davut Bayram, AA muhabirine, besili akrep kucak ırklarından Akkaraman koyunlarının dudaklarının yukarı kısmındaki dip yarıktan çevre merada, çayırda otlarken aşırı henüz derindeki otları yiyebildiklerini, dişilerinin 42-55 kilo ağırlığında olduğunu, erkeklerinin ise 85 kilograma derece çıkabildiğini söyledi.
Bu koyunların kadem yapılarının dağlık kitleye makul olduğunu, emeksiz belli belirsiz incinme problemi yaşamadığını tabir fail Bayram, "Bizim ırklarımız göz kamaştırıcı ırklar. Yüzyıllar süresince seleksiyona yayımcı namına gelmişler, ortak yerde tıkanmışlar. Bundan sonrası düşüncesince de TAGEM'in projesi devreye girdi." dedi.
Projenin önceki özellikle yetiştiricilere büyüklük kabilinden sunulan dayanak namına algılandığını tamlayan Bayram, "Aslında bu destek, eşya tutmaya, maya seçmemize ve ahir nesilde yetiştiriciler ortada paylaşılmasına müteveccih ortak uygulama. Yetiştiricinin tuttuğu kayda ve söylediklerimize uymasına mal veriyoruz. Bu sübvansiyon değil, ödüllendirmedir." sanarak konuştu.
Bayram, bu ırkın hem yapakçı hem kasap aynı zamanda sütçü bulunduğunu aktararak, Kayseri'de projeye 18 bin kucak ve 900 koçun karışma edildiğini, yavruları da adisyona katıldığında tahminî 40 bin efsanevi varlığından gır edilebileceğini anlattı.
Projenin amacına dair bilim verici Bayram, şöyleki konuştu:
"Islahtaki amaç, efsanevi sayısını artırmaktan artma nitelikli efsanevi sayısını artırmak. Bunların yetiştiriciler kabilinden maya namına kullanılmasını yaygınlaştırmak. Akkaraman ırkında ortak koyundan yılda 1,2 kuzu alınır, kısaca 100 koyununuz var ise aylı vaziyette bundan 120 kuzu katılması beklenir. Bunları düzeltme kanalıyla artırmaya çalışıyoruz.
Akkaraman ırkında Türkiye çapında baktığımızda ikizlik payı 1,2'den 1,4'e çıktı. Kayseri'de ikizlik ve geçinme gücü yönünde dobra neticeler almaya başladık. mesela 100 kuzumuz doğdu, sütten kesildikten sonradan 100 kuzudan kaçı yaşıyor, buna bakıyoruz. Önceleri geçinme payı yüzdelik 80'lerdeydi, sonradan yüzdelik 85'e çıktı, şu an yüzdelik 92'lerdeyiz, yüzdelik 95'e çıkarmaya çalışıyoruz. Koçluklar işletmeler ortada mal aktarımı edilerek dem yakınlığı oluşmaması sağlanıyor, sıhriyet ırak tutuluyor ve böylelikle gayrı işletmelerde de mahsul yükseğe taşınıyor."
Veteriner doktor Kazım Demiral ise plan önceleri ortak kuzunun mevlit ağırlığının 3,5 kilo yöresinde olduğunu, şu an ise 4,5-5 kilo ortada değiştiğini, yetiştiricilerin hayvanlarını kitleye götürdüklerinde şişman menfaat sağladıklarını kaydetti.
"Proje bizi bilinçlendirdi"
Talas ilçesine dair Başakpınar Mahallesi'nde kayadan oyma mağarada besicilik önleyen ve projeden yararlanan Muammer Kılıçkaya da 5 senedir düzeltme projesinde toprak aldığını söyledi.
Daha evvela hayvanlarından mahsul alamadığına dikkati çekici Kılıçkaya, şunları tabir etti:
"Dededen babadan gördüklerimizle hayvancılık yapıyorduk, şuurlu değildik. Proje bizi bilinçlendirdi. Projeye geçince ıslahın ne işe yaradığını öğrendik. Kuzuların birçoğunu 'çelerme' denilen hastalıktan kaybediyorduk. Bir sürüde doğan kuzulardan minimum 30-40 derece kaybımız oluyordu, şu an aşırı eşsiz ahiret yolculuğu oluyor. Hayvanlarımız kaynak namına da hücre henüz aşırı seslenme ediyor. Her bilinçlilik kontrolümüz altında, gebeliğinden doğumuna kadar."
430 küçükbaş hayvanı mevcut Kılıçkaya, hayvanları henüz aşırı kitleye verdiğini, başkaca sürüsünü iyileştirdiği düşüncesince nice insana antrenörlük kuzu sattığını dile getirdi.